جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکانی «داڕێژە:هه‌ڵبژارده‌ی یه‌كه‌م»

لە Kurd collect
Jump to navigation Jump to search
(٤٠ دەستکاری لەلایەن ٢ بەکارھێنەرەوە پیشاننادرێت)
ھێڵی ١: ھێڵی ١:
'''[[مەلا سەید ئەحمەدی فەیلەسووف]]'''
'''[[شەدەم بۆ دەربەند ئەویست،كە دەربەند گیرا، شەدەم بۆ چییە.!]]'''
[[پەڕگە:ملا سيد احمد الفيلسوف.jpg|وێنۆک]]
ناوی تەواوی سەید ئەحمەدی کوڕی سەید ئەمینی کوڕی سەید موحەممەدی کوڕی سەید ئەمینی کوڕی سەید خدری کوڕی سەید بەوانی کوڕی سەید خان عەلی خانە و نازناوی (فەیلەسووف) بوو،و بە مامۆستا مەلا سەیید ئەحمەدی فەیلەسوف ناسرابوو، ئەوەش لەبەر بلیمەتی و زیرەکی و شارەزابونی بە شێوەیەکی بێ وێنە لە زانستە شەرعی یەکان و فەلسەفە و عەقیدەی ئیسلامی و زانستە کانی تری وەک بەلاغەو مەنتیق و عیلمی کەلام و سەرف و نەحوی عەرەبی و فەلەک و ئوستورلاب و جوگرافیا و مێژوودا. ھەروەھا شارەزایی زۆرباشی ھەبوو لەزانستی زەوی ناسیدا.


مامۆستا مەلا سەید ئەحمەدی فەیلەسوف لە نەوەی بابا شێخ ئەحمەدی باینچۆی کوری سەید مەحموودی سەبزەوارییە و لە سەیدەکانی (پیرخزری) یە پشتاوپبشت دەچنەوە سەر ئیمام ڕەزا ی مەشھەد خوای لێ ڕازی بێت.
ئامادەکردنی: '''[[داناز عەبدولڕەحمان]]'''
[[پەڕگە:65776.jpg|وێنۆک]]


لە ساڵی ١٩١١ ز بەرامبەر ١٣٢٩ک لە [[کەرکووک]] لەدایکبووە.  
شەدەم بۆ دەربەند ئەویست،كە دەربەند گیرا، شەدەم بۆ چییە.!


ھەر منداڵ دەبێت و لە تەمەنی چوار ساڵیدا باوکی ئەگوێزێتەوە بۆ بەغدا و لەوێ نیشتەجێ دەبێت، ھەر بۆیە مامۆستا فەیلەسوف لەوێ گەورە دەبێ و پێ دەگات و ھەر لە بەغداش فێری زمانی عەرەبی و فارسی و تورکی دەبێت. دوای ئەوە لە کەرکووک و ھەندێ ناوچەی دەوروبەری و چەمچەماڵ و ھەولێر ژیان بەسەر دەبات و ماوەیەکیش لە ئێران بوە. لە ژیاندا ھەژاری و کەم دەرامەتی و نەبونی زۆر بینیوە. چەند جارێک ماڵی تاڵان کراوە و ناخۆشی و دەربەدەری زۆری بینیوە و نوسراوو کتێب و پەرتووک و شیعرەکانی لەو نێوانەدا فەوتاون و لەناوچوون، تەنانەت لە ساڵی ١٩٦٣ دا کتێب و نوسراوەکانی بەر شاڵاوی تاڵان کردن دەکەوێت و چەند کتێبێکی کەم نەبێت ھیچی بۆ نامێنێتەوە و ھەندێ کەسی خەڵکی '''[[کەرکووک]]''' کە سەرباز دەبن لە باشووری عێراق بە ڕێکەوت ھەندێ لە کتێبەکانی بەدەستی منداڵی عەرەبەوە دەبینن لە شاری عیمارەو چەند دانەیەکی کەمی بۆ دێننەوە.
یان دەوترێ شەدەم بۆ دەربەندی دەویست.


لە ساڵی ١٩٧٩ دا سەفەری حەج دەکات و ئەو ئەرکە پیرۆزەش جێبەجێ دەکات.
شەدە پارچە قوماشێکی تەنک و ڕەشی پڕ نەخشە،کە ژنانی کورد لەسەر وملی دەپێچن وهەندێکیش دەیکەن بەپۆشاکی بەرییان،پیاوانیش لەهەندێ بۆنەدا لەسەرییان دەبەست،یان زۆربەی کات بۆ سەرچۆپی بەدەستیانەوە دەیانسوڕاند.


'''خوێندن'''
شەدە لەکۆنەوە بە ڕەمز و هێمای کوردی دەناسرێ،چونکە هەتا ئێستا،لەهەندێ ناوچەو هۆزەکوردییەکاندا وەک ڕەمزێکی کوردی پاراستویانە و بەهی خۆیانی دەزانن.


مامۆستا زانستە شەرعییەکان و فەلسەفە و حیکمەت و بەلاغەو مەنتیق وعیلمی کەلام و فیقھو ئوسوڵی فیقھو حەدیس و باقی زانستەکانی ئەو سەردەمەی خوێندوە.
لەهەندێ ناوچەی کوردستان پێی دەڵێن (تولبەند).لەناوچەی سلێمانیی پێی ئەڵێن سرکەیی لەهەندێ ناوچەش پێی دەڵێن (گوڵوەنی).زۆرکەس دەڵێن گوڵوەنی شتێکی ترە.


سەرەتای خوێندنی لە شاری بەغدا دەست پێکردووە، پاشان بۆ مەبەستی بەپایان گەیاندنی خوێندنەکەی ڕووی لە '''[[کەرکووک]]''' و ناوچەکانی دەوروبەری وەکو لەیلان و باواو فەرقان و کردووە، دواتر زۆر شوێنی تر گەڕاوە وەکو سلێمانی و گەرمیان وخانەقین و زەھاو و چەند شوێنێکی تر.
لەزۆربەی شیعر و گۆرانییە کوردییەکاندا پێهەڵدان و وەسف وسەنای بۆکراوە و چەندەها گۆرانی دەربارەی شەدە و جوانی شەدە وتراوە.


وەک..


[[مەلا سەید ئەحمەدی فەیلەسووف|درێژەی بابەت]]
* ئەڵێن لە و بانە
* شەدە هەرزانە
* شەدە قابیلی باڵا بەرزانە.
* لای شەدەلار بۆچ واتکرد،.
* چاو بەکل بۆ چ واتکرد
* زاوا لەبووکێ مەدە
* توخوا لەبووکێ مەدە
* ئەگەر لەبووکێ دەدەی
* دەشێوێ دەسڕ وشەدە.
* هەی ملکەو ملکەو ملکە
* شەدەو هەوری لەملکە
 
 
 
[[شەدەم بۆ دەربەند ئەویست،كە دەربەند گیرا، شەدەم بۆ چییە.!|درێژەی بابەت]]

وەک پێداچوونەوەی ‏٠٧:٢٩، ٢٦ی حوزەیرانی ٢٠٢٤

شەدەم بۆ دەربەند ئەویست،كە دەربەند گیرا، شەدەم بۆ چییە.!

ئامادەکردنی: داناز عەبدولڕەحمان

65776.jpg

شەدەم بۆ دەربەند ئەویست،كە دەربەند گیرا، شەدەم بۆ چییە.!

یان دەوترێ شەدەم بۆ دەربەندی دەویست.

شەدە پارچە قوماشێکی تەنک و ڕەشی پڕ نەخشە،کە ژنانی کورد لەسەر وملی دەپێچن وهەندێکیش دەیکەن بەپۆشاکی بەرییان،پیاوانیش لەهەندێ بۆنەدا لەسەرییان دەبەست،یان زۆربەی کات بۆ سەرچۆپی بەدەستیانەوە دەیانسوڕاند.

شەدە لەکۆنەوە بە ڕەمز و هێمای کوردی دەناسرێ،چونکە هەتا ئێستا،لەهەندێ ناوچەو هۆزەکوردییەکاندا وەک ڕەمزێکی کوردی پاراستویانە و بەهی خۆیانی دەزانن.

لەهەندێ ناوچەی کوردستان پێی دەڵێن (تولبەند).لەناوچەی سلێمانیی پێی ئەڵێن سرکەیی لەهەندێ ناوچەش پێی دەڵێن (گوڵوەنی).زۆرکەس دەڵێن گوڵوەنی شتێکی ترە.

لەزۆربەی شیعر و گۆرانییە کوردییەکاندا پێهەڵدان و وەسف وسەنای بۆکراوە و چەندەها گۆرانی دەربارەی شەدە و جوانی شەدە وتراوە.

وەک..

  • ئەڵێن لە و بانە
  • شەدە هەرزانە
  • شەدە قابیلی باڵا بەرزانە.
  • لای شەدەلار بۆچ واتکرد،.
  • چاو بەکل بۆ چ واتکرد
  • زاوا لەبووکێ مەدە
  • توخوا لەبووکێ مەدە
  • ئەگەر لەبووکێ دەدەی
  • دەشێوێ دەسڕ وشەدە.
  • هەی ملکەو ملکەو ملکە
  • شەدەو هەوری لەملکە


درێژەی بابەت