جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکانی «داڕێژە:هه‌ڵبژارده‌ی یه‌كه‌م»

لە Kurd collect
Jump to navigation Jump to search
(٤٥ دەستکاری لەلایەن ٢ بەکارھێنەرەوە پیشاننادرێت)
ھێڵی ١: ھێڵی ١:
'''[[ساڵح بەگی ساحێبقڕان]]'''
'''[[شەدەم بۆ دەربەند ئەویست،كە دەربەند گیرا، شەدەم بۆ چییە.!]]'''
[[پەڕگە:9e928c2a0539b2801400f19fce71d2eb.jpg|وێنۆک]]
ساڵح بەگی زەکی بەگی ساحێبقڕان سەرکردەیەکی سەربازی و ئیداری و ئەدیبێکی دیار بووە و لەهەر یەک لەو کایانەدا خزمەتێکی گەورەی بە گەل و وڵاتەکەی کردووە.


ساڵی 1886 لەشاری '''[[هەڵەبجە]]''' لەدایک بووە.
ئامادەکردنی: '''[[داناز عەبدولڕەحمان]]'''
[[پەڕگە:65776.jpg|وێنۆک]]


قۆناغەکانی خوێندنی لە '''[[سلێمانی]]''' و بەغدا و ئەستەنبوڵ تەواو کردووە و بڕوانامەی بەرزی لە زانستی سەربازیدا بەدەستهێناوە و ساڵی 1906 بووە بەئەفسەر و لەسوپای عوسمانیدا خزمەتی کردووە.
شەدەم بۆ دەربەند ئەویست،كە دەربەند گیرا، شەدەم بۆ چییە.!


دوای بڕانەوەی جەنگی یەکەمی جیهان و لەساڵی 1921 گەڕاوەتەوە شاری سلێمانی و ساڵی 1922کراوە بەقائیمقامی ئاکرێ و پاش ماوەیەکی کەم وازیهێناوە و پەیوەندی بەشێخ مەحموودی نەمرەوە کردووە و لەتەشکیلەی دووەمی وەزارەتەکەیدا بووە بەسەرکردەی هێزە چەکدارەکان و پلەکەی هاوشانی وەزیری بەرگری بووە.
یان دەوترێ شەدەم بۆ دەربەندی دەویست.


دوای تێکچوونی حکومەتی شێخ چۆتە بەغدا و لەوێ لەمەیدانی رۆژنامەنوسیدا خزمەتی کردووە و گۆڤاری دیاری کوردستانی بەزمانەکانی کوردی و عەرەبی و تورکی دەرکردووە.  
شەدە پارچە قوماشێکی تەنک و ڕەشی پڕ نەخشە،کە ژنانی کورد لەسەر وملی دەپێچن وهەندێکیش دەیکەن بەپۆشاکی بەرییان،پیاوانیش لەهەندێ بۆنەدا لەسەرییان دەبەست،یان زۆربەی کات بۆ سەرچۆپی بەدەستیانەوە دەیانسوڕاند.


کە گۆڤارێکی بەرەونەقی وێنەدار بووە لە 11-3-1925 تا 11-5-1926 ئەو گۆڤارە بەردەوام بووە.
شەدە لەکۆنەوە بە ڕەمز و هێمای کوردی دەناسرێ،چونکە هەتا ئێستا،لەهەندێ ناوچەو هۆزەکوردییەکاندا وەک ڕەمزێکی کوردی پاراستویانە و بەهی خۆیانی دەزانن.


ساحێبقڕان وتاری بۆ ئەو گۆڤارە نوسیوە و هەروەها شاعیر بووە و شیعریشی نوسیوە.
لەهەندێ ناوچەی کوردستان پێی دەڵێن (تولبەند).لەناوچەی سلێمانیی پێی ئەڵێن سرکەیی لەهەندێ ناوچەش پێی دەڵێن (گوڵوەنی).زۆرکەس دەڵێن گوڵوەنی شتێکی ترە.


ئەو لەرووی ئەدەبی کەسێکی بەتوانا و هەڵکەوتوو بووە و بەحوکمی ئەوەی زمانەکانی تورکی و عەرەبی و فارسی و فەرەنسی بەباشی زانیوە سوودی لەئەدەبیاتی ئەو گەلانە وەرگرتووە و سەرچاوەی رۆشنبیری خۆی پێ دەوڵەمەند کردوون.
لەزۆربەی شیعر و گۆرانییە کوردییەکاندا پێهەڵدان و وەسف وسەنای بۆکراوە و چەندەها گۆرانی دەربارەی شەدە و جوانی شەدە وتراوە.


وەک..


[[ساڵح بەگی ساحێبقڕان|درێژەی بابەت]]
* ئەڵێن لە و بانە
* شەدە هەرزانە
* شەدە قابیلی باڵا بەرزانە.
* لای شەدەلار بۆچ واتکرد،.
* چاو بەکل بۆ چ واتکرد
* زاوا لەبووکێ مەدە
* توخوا لەبووکێ مەدە
* ئەگەر لەبووکێ دەدەی
* دەشێوێ دەسڕ وشەدە.
* هەی ملکەو ملکەو ملکە
* شەدەو هەوری لەملکە
 
 
 
[[شەدەم بۆ دەربەند ئەویست،كە دەربەند گیرا، شەدەم بۆ چییە.!|درێژەی بابەت]]

وەک پێداچوونەوەی ‏٠٧:٢٩، ٢٦ی حوزەیرانی ٢٠٢٤

شەدەم بۆ دەربەند ئەویست،كە دەربەند گیرا، شەدەم بۆ چییە.!

ئامادەکردنی: داناز عەبدولڕەحمان

65776.jpg

شەدەم بۆ دەربەند ئەویست،كە دەربەند گیرا، شەدەم بۆ چییە.!

یان دەوترێ شەدەم بۆ دەربەندی دەویست.

شەدە پارچە قوماشێکی تەنک و ڕەشی پڕ نەخشە،کە ژنانی کورد لەسەر وملی دەپێچن وهەندێکیش دەیکەن بەپۆشاکی بەرییان،پیاوانیش لەهەندێ بۆنەدا لەسەرییان دەبەست،یان زۆربەی کات بۆ سەرچۆپی بەدەستیانەوە دەیانسوڕاند.

شەدە لەکۆنەوە بە ڕەمز و هێمای کوردی دەناسرێ،چونکە هەتا ئێستا،لەهەندێ ناوچەو هۆزەکوردییەکاندا وەک ڕەمزێکی کوردی پاراستویانە و بەهی خۆیانی دەزانن.

لەهەندێ ناوچەی کوردستان پێی دەڵێن (تولبەند).لەناوچەی سلێمانیی پێی ئەڵێن سرکەیی لەهەندێ ناوچەش پێی دەڵێن (گوڵوەنی).زۆرکەس دەڵێن گوڵوەنی شتێکی ترە.

لەزۆربەی شیعر و گۆرانییە کوردییەکاندا پێهەڵدان و وەسف وسەنای بۆکراوە و چەندەها گۆرانی دەربارەی شەدە و جوانی شەدە وتراوە.

وەک..

  • ئەڵێن لە و بانە
  • شەدە هەرزانە
  • شەدە قابیلی باڵا بەرزانە.
  • لای شەدەلار بۆچ واتکرد،.
  • چاو بەکل بۆ چ واتکرد
  • زاوا لەبووکێ مەدە
  • توخوا لەبووکێ مەدە
  • ئەگەر لەبووکێ دەدەی
  • دەشێوێ دەسڕ وشەدە.
  • هەی ملکەو ملکەو ملکە
  • شەدەو هەوری لەملکە


درێژەی بابەت