جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکانی «داڕێژە:هه‌ڵبژارده‌ی یه‌كه‌م»

لە Kurd collect
Jump to navigation Jump to search
 
(٧١ دەستکاری لەلایەن ٣ بەکارھێنەرەوە پیشاننادرێت)
ھێڵی ١: ھێڵی ١:
'''[[عێراقچێتی وەک بەدیلی کوردایەتی]]'''
'''[[سه‌رنجێكی خێرا له‌سه‌ر سێ غه‌زه‌لی (مه‌حوی)]]'''


[[هونەر تۆفیق]]
نووسینی: '''[[عادل قادری]]'''
[[پەڕگە:287512329 .jpg|وێنۆک]]
[[پەڕگە:Ima6620ges (23).jpg|وێنۆک]]


لەسەرەتای بیری سیاسیەوە لەهەرێمی کوردستاندا ، دوو بۆچوونی سیاسی هەیە .  
'''[[مەحوی]]''' بێگومان به‌شێكی بوون و زمانی له‌ ده‌ور و ته‌وه‌ری میتافیزیكی ئیسلامی سووڕاوه‌ته‌وه‌ و مانا و مه‌به‌ستی شیعره‌كانیشی له‌و ئاراسته‌دا بوون. ته‌نانه‌ت باسكاریی شاعیر له‌م شیعره‌ی خواره‌وه‌دا جیاوازه‌ و وه‌ك ئانتی تێزێك ده‌چێت له‌ هه‌مبه‌ر كۆمه‌ڵێك كردار و مانا له‌و قه‌واره‌ و پێكهاته‌دا:
* له‌م به‌حری فیتنه‌ به‌ڵكی نه‌جاتت بدا خودا
* داوێنـی باخودا بـگره‌، بـه‌رده‌ ناخـودا
* بێ كه‌س منم، كه‌سێ له‌ زوبانم بگا نییه‌
* هه‌مده‌م خودا نه‌ناسن و ده‌م پڕ له‌ یاخودا
* عه‌هد و وه‌فایه‌ سوخره‌یی به‌دعه‌هدی و جه‌فا
* هه‌ر ما به‌ دادی ئه‌هلی وه‌فادا بگا خود
ا
وه‌ك له‌م سێ به‌یته‌یدا هاتووه‌ شاعیر جیاكارییه‌ك ده‌كا له‌ نێوان دوو چه‌شنه‌ له‌ خوداپه‌رستان كه‌ یه‌كیان خوداپه‌رستانی راسته‌قینه‌ن و ئه‌وی تریان خودانه‌ناسانن.  


یەکێکیان ڕێبازێکی ناکامڵە بەناوی کوردایەتیەوە ، نوێنەرایەتی ڕەوتی قەومی دەکات .  
بێگومان مه‌به‌ستی '''[[مەحوی]]'''  له‌ خودانه‌ناس خودا نه‌په‌رستان نییه‌، به‌ڵكو ئه‌و تاقمه‌یه‌ كه‌ به‌ رواڵه‌ت خودا ده‌ناسن و راستیی خودا (به‌و واتایه‌ی كه‌ له‌ گوتاری عیرفانی ئه‌و سه‌رده‌مه‌دا باو بووه‌) ناناسن.  


ئەوی دیکەیان سەر بە ڕیالیزمی سیاسی یە و پێکهاتەیەکە لەچەپ و بەرەی نیشتمانی . وەکو تانە لەلایەن دەستەی کوردایەتیەوە ناوی عێراقچیەکانی لێ نراوە .
لێره‌دا شاعیر رێی فام و په‌رستش و مه‌عریفه‌ی خۆی له‌ لایه‌نێك كه‌ ده‌كرێت به‌ ئه‌ویدی ناوی ببه‌ین جیا ده‌كاته‌وه‌. هه‌ر له‌ درێژه‌دا مه‌حوی ئه‌م ئه‌ویدییه‌ ده‌خاته‌ شوێنگه‌یه‌كی ئیستاتیكی و جوانیناسانه‌وه‌ و ده‌ڵێ:
* لوتفێ به‌ حاڵی من كه‌، وتم، ئه‌و وتی به‌ قار
* تۆ شۆخی باخودا و ئه‌من شۆخی ناخودا
دواتر له‌ درێژه‌دا و له‌ دوا به‌یتی ئه‌م غه‌زه‌له‌دا شاعیر زایه‌ڵه‌ و ئاواز و پێكهاتێكی فه‌لسه‌فی-عیرفانی ده‌دات به‌ شیعره‌كه‌ی:
* تـا زوڵمه‌تی وجـووده‌ تـه‌ریكی لـه‌ نووری عیشق
* سێبه‌ر نه‌ما هه‌تاوه‌ كه‌ (مه‌حوی) نه‌ما، خودا
ئه‌مه‌ یه‌كێك له‌و شیعرانه‌ی '''[[مەحوی]]'''  بوو كه‌ به‌ تێمی زاڵی عیرفانی و تێكه‌ڵه‌یه‌ك له‌ شه‌ریعه‌ت و عیرفان و فه‌لسه‌فه‌ و بن مایه‌یه‌ك له‌ عیشق هۆنراوه‌ته‌وه‌.


لە ترۆپکی کوردایەتیدا کە دوا قۆناغەکەی ڕیفراندۆمی سەربەخۆیی بوو ، بەهۆی زاڵبوونی کوردایەتیەوە ، عێراقچیەکان بەتەواوی لەناو بەرەی کوردایەتیدا توانەوە و کۆتاییان بەخۆیان هێنا .


لەدوای شکستی ڕیفراندۆمەوە ، هێشتاکە نە بەرەی کوردایەتی پێداچوونەوەی بە سیاسەت و عەقڵ و ڕێبازەکەدا کردۆتەوە ، نە بەهۆی ئەو توانەوەی عێراقچیەکانەوە لەناو کوردایەتیدا توانای خۆ دەرخستنەوەیان هەیە .


لەماوەی سەدساڵی ڕابردوودا عەقڵی سیاسی کوردی لە ڕواڵەتدا ئۆتۆنۆمی خواز و لە ئامانجدا دەوڵەتخوازبووە . دەوڵەت لە هزری ئینسانی سیاسی کورددا خەون و نەخشەیەکە بەبێ باسکردنی ئەندازەسازیەکەی .
[[سه‌رنجێكی خێرا له‌سه‌ر سێ غه‌زه‌لی (مه‌حوی)|درێژەی بابەت]]
 
جیوگرافیای کورد هەڵکەوتەکەی landlocked داخراوە . بەڵام نەخشەی خەونەکەی ئەندازەی بەسەر دوو دەریادا کراوەیە .
 
 
[[عێراقچێتی وەک بەدیلی کوردایەتی|درێژەی بابەت]]

دوایین پێداچوونەوەی ‏٠٩:٤٧، ١ی تەممووزی ٢٠٢٤

سه‌رنجێكی خێرا له‌سه‌ر سێ غه‌زه‌لی (مه‌حوی)

نووسینی: عادل قادری

Ima6620ges (23).jpg

مەحوی بێگومان به‌شێكی بوون و زمانی له‌ ده‌ور و ته‌وه‌ری میتافیزیكی ئیسلامی سووڕاوه‌ته‌وه‌ و مانا و مه‌به‌ستی شیعره‌كانیشی له‌و ئاراسته‌دا بوون. ته‌نانه‌ت باسكاریی شاعیر له‌م شیعره‌ی خواره‌وه‌دا جیاوازه‌ و وه‌ك ئانتی تێزێك ده‌چێت له‌ هه‌مبه‌ر كۆمه‌ڵێك كردار و مانا له‌و قه‌واره‌ و پێكهاته‌دا:

  • له‌م به‌حری فیتنه‌ به‌ڵكی نه‌جاتت بدا خودا
  • داوێنـی باخودا بـگره‌، بـه‌رده‌ ناخـودا
  • بێ كه‌س منم، كه‌سێ له‌ زوبانم بگا نییه‌
  • هه‌مده‌م خودا نه‌ناسن و ده‌م پڕ له‌ یاخودا
  • عه‌هد و وه‌فایه‌ سوخره‌یی به‌دعه‌هدی و جه‌فا
  • هه‌ر ما به‌ دادی ئه‌هلی وه‌فادا بگا خود

ا وه‌ك له‌م سێ به‌یته‌یدا هاتووه‌ شاعیر جیاكارییه‌ك ده‌كا له‌ نێوان دوو چه‌شنه‌ له‌ خوداپه‌رستان كه‌ یه‌كیان خوداپه‌رستانی راسته‌قینه‌ن و ئه‌وی تریان خودانه‌ناسانن.

بێگومان مه‌به‌ستی مەحوی له‌ خودانه‌ناس خودا نه‌په‌رستان نییه‌، به‌ڵكو ئه‌و تاقمه‌یه‌ كه‌ به‌ رواڵه‌ت خودا ده‌ناسن و راستیی خودا (به‌و واتایه‌ی كه‌ له‌ گوتاری عیرفانی ئه‌و سه‌رده‌مه‌دا باو بووه‌) ناناسن.

لێره‌دا شاعیر رێی فام و په‌رستش و مه‌عریفه‌ی خۆی له‌ لایه‌نێك كه‌ ده‌كرێت به‌ ئه‌ویدی ناوی ببه‌ین جیا ده‌كاته‌وه‌. هه‌ر له‌ درێژه‌دا مه‌حوی ئه‌م ئه‌ویدییه‌ ده‌خاته‌ شوێنگه‌یه‌كی ئیستاتیكی و جوانیناسانه‌وه‌ و ده‌ڵێ:

  • لوتفێ به‌ حاڵی من كه‌، وتم، ئه‌و وتی به‌ قار
  • تۆ شۆخی باخودا و ئه‌من شۆخی ناخودا

دواتر له‌ درێژه‌دا و له‌ دوا به‌یتی ئه‌م غه‌زه‌له‌دا شاعیر زایه‌ڵه‌ و ئاواز و پێكهاتێكی فه‌لسه‌فی-عیرفانی ده‌دات به‌ شیعره‌كه‌ی:

  • تـا زوڵمه‌تی وجـووده‌ تـه‌ریكی لـه‌ نووری عیشق
  • سێبه‌ر نه‌ما هه‌تاوه‌ كه‌ (مه‌حوی) نه‌ما، خودا

ئه‌مه‌ یه‌كێك له‌و شیعرانه‌ی مەحوی بوو كه‌ به‌ تێمی زاڵی عیرفانی و تێكه‌ڵه‌یه‌ك له‌ شه‌ریعه‌ت و عیرفان و فه‌لسه‌فه‌ و بن مایه‌یه‌ك له‌ عیشق هۆنراوه‌ته‌وه‌.


درێژەی بابەت