جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکانی «داڕێژە:هه‌ڵبژارده‌ی دووه‌م»

Jump to navigation Jump to search
بەبێ کورتەی دەستکاری
 
(٩ دەستکاری لەلایەن ھەمان بەکارھێنەرەوە پیشاننادرێت)
ھێڵی ١: ھێڵی ١:
'''[[ناتیق، شاعیرێكی فه‌رامۆشكراو]]'''
'''[[مستەفا پاشای یاموڵكی]]'''
نووسینی: '''[[ڕێبوار حەمەتۆفیق]]'''
[[پەڕگە:378315189 .jpg|وێنۆک]]


له‌ كتێبه‌كانی مێژووی ئه‌ده‌بی كوردیدا (ناتیق) شاعیرێكی فه‌رامۆشكراوه‌! هیچكام له‌ (عه‌لائه‌دین سه‌جادی 1907 - 1984، مارف خه‌زنه‌دار 1930 - 2010 و سدیق بۆره‌كه‌یی 1943 -2023 ) ئاوڕیان له‌م شاعیره‌ گه‌وره‌یه‌ نه‌داوه‌ته‌وه‌! له‌ چوارچێوه‌ی ئه‌و نامیلكه‌ و ورده‌ كتێبانه‌شدا كه‌ تایبه‌تن به‌ مێژووی ئه‌ده‌بی كوردی، جگه‌ له‌ (كه‌مالی/ عه‌لی كه‌مال باپیر 1886 - 1974) (كه‌ ئه‌ویش ته‌نها له‌ سێ دێڕدا ئاماژه‌ی بۆ كردووه)‌، زانیارییه‌كی ئه‌وتۆمان له‌سه‌ر ژیانی ناتیق له‌به‌رده‌ستدا نییه‌! ته‌نانه‌ت له‌ چاپه‌كانی دیوانه‌كه‌شیدا هه‌ریه‌ك له‌ (ساڵح هه‌ژار 1927 - 1983، حه‌كیمی مه‌لا ساڵح 1954 - )، زۆر پرسیار و وێستگه‌ی گرنگ هه‌یه‌ باس نه‌كراوه‌ و ئه‌وه‌شی كه‌ خراوه‌ته‌ ڕوو، سه‌رچاوه‌ی لێوه‌رگرتنه‌كه‌ی نادیاره و نازانرێت له‌ كێ و له‌ كوێوه‌ ئه‌و زانیارییانه‌ وه‌رگیراوه‌!
لە شاری '''[[سلێمانی]]''' لە دایکبووە، بەڵام ئەستێرەی بەختی لە ئیستەنبوڵ درەوشاوەتەوە.
[[پەڕگە:Mustafa Yamulki.jpg|وێنۆک]]


ئه‌گه‌رچی سه‌رده‌می ژیانی شاعیر زۆر دوور نییه‌ و كه‌وتووه‌ته‌ نێوان كۆتاییه‌كانی سه‌ده‌ی نۆزده‌ و ساڵی 1967ه‌وه‌، به‌ڵام ئه‌وه‌ی جێی سه‌رنجه‌، هاوڕێیان، هاوشاریی و هاوسه‌رده‌مانی، هه‌روه‌كو شاعیر خۆیشی بیریان له‌وه‌ نه‌كردووه‌ته‌وه‌، یان بۆیان هه‌ڵنه‌كه‌وتووه،‌ شتێكیان له‌باره‌ی ژیان و به‌رهه‌مه‌كانی ناتیقه‌وه‌ بۆ تۆمار نه‌كردووین. كه‌سانی وه‌ك (پیره‌مێرد 1867 - 1950، گیو موكریانی 1904 - 1977، گۆران 1905-1962 و كاردۆخی 1916-1982...) كه‌ له‌بواره‌ جیاوازه‌كانی (هۆنراوه‌، ده‌ستخه‌ت، ساغكردنه‌وه‌ و ڕۆژنامه‌گه‌ری)دا كاریان كردووه‌، هیچ ئاوڕیان لێ نه‌داوه‌ته‌وه، له‌كاتێكدا كاری زۆریان بۆ شاعیرانی تری هاوسه‌رده‌میان كردووه‌! لێره‌وه‌یه‌ كه‌ هه‌ڵبژاردنی ئه‌م بابه‌ته‌ به‌ پێویست زانراوه.  
مستەفا پاشای یاموڵكی لە 25-01-1866 لە شاری '''[[سلێمانی]]''' لە دایکبووە.  لە 25-05-1936 لە شاری '''[[سلێمانی]]''' کۆچی دوایی کردووە لە '''[[گردی سەیوان]]''' لە سەر وەسێتی خۆی نێژراوە.   


یه‌كه‌م كه‌سێك كه‌ له‌سه‌ر ژیان و هۆنراوه‌ی ناتیقی نووسیبێت (عه‌لی كه‌مال باپیر ئاغا)یه‌ ئه‌و ساڵی 1939 له‌ كتێبه‌كه‌یدا (گوڵده‌سته‌ی شوعه‌رای عه‌سرم)دا ده‌نووسێت (له‌ ساڵی 1308ی هیجریدا له‌دایك بووه‌ - كه‌ ده‌كاته نزیك ساڵی‌ 1891 زاینی - هه‌تا بڵێی زیره‌ك و شاعیره‌، هه‌تا بشڵێی كه‌م به‌خته‌ و له‌ژێر ته‌وقی زه‌ماندایه‌) له‌دوای ئه‌میش (ساڵح هه‌ژار) كه‌ دیوانی ناتیقی بۆ یه‌كه‌مجار ئاماده‌ كردووه‌ له‌ (هه‌ندێ له‌ دیوانی ناتیق) له‌ ساڵی 1970دا به‌ سوود وه‌رگرتن له‌وه‌ی كه‌ عه‌لی كه‌مال ناساندویه‌تی ده‌ڵێت‌ (ناتیق، ناوی خۆی مه‌لا كه‌ریمه و كوڕی مه‌عروف ئاغای عوسمان ئاغایه‌ و خه‌ڵكی سلێمانییه‌) به‌ڵام بۆ ساڵی له‌دایكبوونی ئاماژه‌ به‌ ساڵی 1868 ده‌كات.  
سەرکردەی سوپای عوسمانی و ڕۆژنامەنووس و وەزیری پەروەردە بووە لە حکوومەتی کوردستان کە لەژێر دەسەڵاتی '''[[شێخ مەحموودی حەفید]]''' بووە،ناوی تەواوی مستەفا پاشای یاموڵکی کوڕی مەلا عەزیزە لە ساڵی ١٨٦٦ دا لە دایکبووە و لە ٢٥ی کانوونی دووەمی ١٩٣٦ دا لە تەمەنی ٧٠ ساڵیدا کۆچی دوایی کرد و لە گردی سەیوان نێژراوە.


ژیاننامە


مستەفا پاشای یاموڵکی کوڕی عەزیز یامولکی مەلا زادەیەکی بیارە بووە.


ڕۆژی 25ی کانوونی دووەمی 1866 لە گەڕەکی گۆیژەی شاری سلێمانی لەدایک بووە. دەستپێکی خوێندنی لای مەلا فەتاح لەمزگەوتی حاجی سەید حەسەن و لای عیرفان ئەفەندی بووە، پاشان سەرەتایی و ئامادەیی سەربازیی لە بەغدا لەمەکتەبی حەربییەی ئەستەنبوڵ لە ساڵی 1885دا تەواو کردووە.


وەک مەلازمی دووەم چووەتە پۆلی ئەرکانی جەنگ، ساڵی 1886 بووە بەمولازمی یەکەم.


لە ساڵی 1888دا، سەفییەخانی حسێن پاشای خەندانی ھێناوە و ھەمان ساڵ بووە بە یووزباشی (نەقیب) و لە لقی سێھەمی ئەرکانی گشتیی جەنگدا دامەزراوە.


ساڵی 1889 بووە بەقول ئاغاسی(ڕائید) و ڕەوانەی جەنگی حیجاز کراوە.


[[ناتیق، شاعیرێكی فه‌رامۆشكراو|درێژەی بابەت]]
ساڵی 1892 کراوەتە بینباشی (موقەددەم) و گوێزراوەتەوە بۆ ئەرکەکانی جەنگی ئۆردووی ھومایۆنی شەشەم، و کاری قونسڵگەری لە خۆی و سەڵماس و قارس.
 
ساڵی 1898 یش ئەرکەکانی جەنگی ئۆردوو لەبەغدا جێبەجێ کردوە.
 
 
 
 
 
 
[[مستەفا پاشای یاموڵكی|درێژەی بابەت]]

مێنۆی ڕێدۆزی