٢٠٬٢٧٩
دەستکاری
جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکانی «شێخ مارف بەرزنجی»
Jump to navigation
Jump to search
شێخ مارف بەرزنجی (بینینی سەرچاوە)
وەک پێداچوونەوەی ٠٩:١٢، ٢٣ی حوزەیرانی ٢٠٢٢
، ٠٩:١٢، ٢٣ی حوزەیرانی ٢٠٢٢بەبێ کورتەی دەستکاری
Manu (لێدوان | بەشدارییەکان) |
Manu (لێدوان | بەشدارییەکان) |
||
| (١٠ دەستکاری لەلایەن ھەمان بەکارھێنەرەوە پیشاننادرێت) | |||
| ھێڵی ٢: | ھێڵی ٢: | ||
هۆزانەوان و چیرۆکنووس و رەخنەگری لێهاتووی کورد و تێکۆشەری پێشکەوتنخوازی کورد (شێخ مارفی شێخ عەبدولکەریمی شێخ حوسێنی بەرزنجی)، لەشوباتی ساڵی (1921) لە ناوچەی قادر کەرەم چاوی بەژیان هەڵهێناوە و لە بنەماڵەیەکی ئایینی سەر بەڕایەڵی رێبازی تەسەوفی قادری گەورەبووە. کە دەچنەوەسەر شێخ حەسەنی قەرەچێواری جێنشینی کاک ئەحمەدی شێخ، ئەو شێخ حەسەنەش مامی باوکی بووە و لەنەوەی شێخ ئیسماعیلی وەلیانییە. | هۆزانەوان و چیرۆکنووس و رەخنەگری لێهاتووی کورد و تێکۆشەری پێشکەوتنخوازی کورد (شێخ مارفی شێخ عەبدولکەریمی شێخ حوسێنی بەرزنجی)، لەشوباتی ساڵی (1921) لە ناوچەی قادر کەرەم چاوی بەژیان هەڵهێناوە و لە بنەماڵەیەکی ئایینی سەر بەڕایەڵی رێبازی تەسەوفی قادری گەورەبووە. کە دەچنەوەسەر شێخ حەسەنی قەرەچێواری جێنشینی کاک ئەحمەدی شێخ، ئەو شێخ حەسەنەش مامی باوکی بووە و لەنەوەی شێخ ئیسماعیلی وەلیانییە. | ||
شێخ مارف بەرزنجی خوێندنی سەرەتایی تا پۆلی چوارەم لە '''[[ | شێخ مارف بەرزنجی خوێندنی سەرەتایی تا پۆلی چوارەم لە '''[[قادرکەرەم]]''' تەواوکردووە، دواتر پۆلی پێنجەمو شەشەمی ئەو قۆناغەو قۆناغی ناوەندیی لەشاری '''[[کەرکووک]]''' تەواوکردووە، ساڵی (1940) چووەتە ئامادەیی و لە ساڵی (1943)دا بڕوانامەی دەرچوونی لەئامادەیی وەرگرتووەو هەر لەوساڵەدا بووەتە فەرمانبەر لەدابینکردن، بەڵام دوای ساڵێک واز لە فەرمانەکەی دێنێ و لەساڵی (1944)دا چووەتە بەغداو لەکۆلیژی ماف وەرگیراوە و لەساڵی (1948)دا بڕوانامەی دەرچوونی وەرگرتووە و بووەتە پارێزەر. | ||
دوو ساڵ کاری پارێزەری لە | دوو ساڵ کاری پارێزەری لە '''[[کەرکووک]]''' کردووە، بەڵام بەهۆی هەڵوێستی رامیاری و خەباتی نیشتمانی پێشکەوتنخوازیی، توشی راوەدوونانی پیاوانی میری بووە، ناچار تاساڵی (1950) بەشاخەکانی '''[[سەنگاو]]''' و قەرەداغ و '''[[شارباژێڕ]]'''ەوە ئاوارە بووەو نزیکەی چوار مانگیش لای '''[[شێخ مەحموودی حەفید]]'''ی نەمر لە داریکەلی و مانگێکیش لە سیتەک لای شێخ لەتیفی حەفید ماوەتەوە. | ||
شێخ مارف لەساڵی (1937)ەوە، پەیوەندی رامیاری بەڕێکخراوی کوردییەوە هەبووە و لەگەڵ دامەزراندنی پارتی هیوادا لەساڵی (1939)، بووەتە ئەندامێکی چالاکی چەپڕەوی نێو ئەو پارتە نەتەوەییە و لەساڵی (1940)دا بووەتە باوەڕپێکراوی قوتابیان لە شاری [[کەرکووک]] و هەردەم گیانێکی شۆرشگێڕی هەبووە و هەڵبژاردنەکەی ساڵی (1954)ی پەرلەمانی عێراق، یەکێکبووە لە پاڵێوراوانی بەرەی نیشتمانی یەکگرتوو، دەنگێکی ئێجگار زۆری لەسلێمانی بەدەستهێناوە، بەڵام لەئەنجامدا رژێم نەیهێشتووە ببێتە نوێنەری میللەت لەپەرلەماندا. | شێخ مارف لەساڵی (1937)ەوە، پەیوەندی رامیاری بەڕێکخراوی کوردییەوە هەبووە و لەگەڵ دامەزراندنی پارتی هیوادا لەساڵی (1939)، بووەتە ئەندامێکی چالاکی چەپڕەوی نێو ئەو پارتە نەتەوەییە و لەساڵی (1940)دا بووەتە باوەڕپێکراوی قوتابیان لە شاری [[کەرکووک]] و هەردەم گیانێکی شۆرشگێڕی هەبووە و هەڵبژاردنەکەی ساڵی (1954)ی پەرلەمانی عێراق، یەکێکبووە لە پاڵێوراوانی بەرەی نیشتمانی یەکگرتوو، دەنگێکی ئێجگار زۆری لەسلێمانی بەدەستهێناوە، بەڵام لەئەنجامدا رژێم نەیهێشتووە ببێتە نوێنەری میللەت لەپەرلەماندا. | ||
| ھێڵی ١٨: | ھێڵی ١٨: | ||
لەگەڵ دەرچوونی گۆڤاری "شەفەق" لە شاری '''[[کەرکووک]]''' لە 15-01-1958دا شێخ مارف یەکێک بووە لە نووسەرە دیارە خامە بەھێزەکانی و چیرۆکی بەھێز و سەرکەوتووی وەکو چیرۆکی "ئاواز و کەباب"ی تێدا بڵاوکردۆتەوە و ھەندێ چیرۆکی سەرکەوتووی دیکەی وەکو چیرۆکی "گای پیرۆز"ی لە گۆڤارەکانی دیکەدا پەخش کردووە و چیرۆکی "نامەی سەرسنوور"ی لە گۆڤاری ڕووناەی و شەتڵ-ی لە گۆڤاری "ھیوا"دا بڵاوکردۆتەوە. | لەگەڵ دەرچوونی گۆڤاری "شەفەق" لە شاری '''[[کەرکووک]]''' لە 15-01-1958دا شێخ مارف یەکێک بووە لە نووسەرە دیارە خامە بەھێزەکانی و چیرۆکی بەھێز و سەرکەوتووی وەکو چیرۆکی "ئاواز و کەباب"ی تێدا بڵاوکردۆتەوە و ھەندێ چیرۆکی سەرکەوتووی دیکەی وەکو چیرۆکی "گای پیرۆز"ی لە گۆڤارەکانی دیکەدا پەخش کردووە و چیرۆکی "نامەی سەرسنوور"ی لە گۆڤاری ڕووناەی و شەتڵ-ی لە گۆڤاری "ھیوا"دا بڵاوکردۆتەوە. | ||
[[پەڕگە:293141.jpg|وێنۆک|چەپ]] | |||
شێخ مارف لەناو زیندان و ژووری لەسێدارەدان دا جوانترین ھۆنراوەی سەرکەوتووی نووسیوەو لە ڕۆژنامە و گۆڤارە کوردییەکانی ساڵی1961دا بڵاوکردۆتەوە و بەھرەی ئەو وێژەناسە مەزنە ھەر لە بواری چیرۆک و ھونراوەدا چەکەرەی نەکردووە، بەڵکو لەبواری شانۆنامە نووسین و ڕەخنە و لێکۆڵینەوەی وێژەیی شانۆییش دا بەھرەدار و دەست ڕۆیشتوو بووە، لە بواری ڕەخنەی وێژەییدا، دیوانی ھۆنراوەی نوێی کوردی ھەڵدەسەنگاند و دەیویست ئەو ڕێنووسانەی، کە لە بەرنامەی ڕەخنەی دروستکردندا ھەن، لە وێژەی ھاوچەری کوردیدا پەیڕەو بکرێن و بیان کات بە پێوانەیەکی ڕاست و دروست بۆ شیکردنەوەی ناوەڕۆکی بەرھەمی وێژەیی ھاوچەری کوردی و یەکەم پڕۆژەی لە گۆڕەپانی ھۆنراوەی نوێی کوردیدا دیوانی "دیاری"ی '''[[کامەران موکری]]''' بوو، لە بارەی ئەم شاعیرەوە گوتوویەتی: "کامەران شاعیرێکی سەربەست و تەڕو شیرین گوفتارە، شاگردێکی پێشکەوتووی مامۆستا گۆرانە، کەمێکیش پەیڕەوی ھەردی لە شیعرەکانیدا دیارە..." | شێخ مارف لەناو زیندان و ژووری لەسێدارەدان دا جوانترین ھۆنراوەی سەرکەوتووی نووسیوەو لە ڕۆژنامە و گۆڤارە کوردییەکانی ساڵی1961دا بڵاوکردۆتەوە و بەھرەی ئەو وێژەناسە مەزنە ھەر لە بواری چیرۆک و ھونراوەدا چەکەرەی نەکردووە، بەڵکو لەبواری شانۆنامە نووسین و ڕەخنە و لێکۆڵینەوەی وێژەیی شانۆییش دا بەھرەدار و دەست ڕۆیشتوو بووە، لە بواری ڕەخنەی وێژەییدا، دیوانی ھۆنراوەی نوێی کوردی ھەڵدەسەنگاند و دەیویست ئەو ڕێنووسانەی، کە لە بەرنامەی ڕەخنەی دروستکردندا ھەن، لە وێژەی ھاوچەری کوردیدا پەیڕەو بکرێن و بیان کات بە پێوانەیەکی ڕاست و دروست بۆ شیکردنەوەی ناوەڕۆکی بەرھەمی وێژەیی ھاوچەری کوردی و یەکەم پڕۆژەی لە گۆڕەپانی ھۆنراوەی نوێی کوردیدا دیوانی "دیاری"ی '''[[کامەران موکری]]''' بوو، لە بارەی ئەم شاعیرەوە گوتوویەتی: "کامەران شاعیرێکی سەربەست و تەڕو شیرین گوفتارە، شاگردێکی پێشکەوتووی مامۆستا گۆرانە، کەمێکیش پەیڕەوی ھەردی لە شیعرەکانیدا دیارە..." | ||
| ھێڵی ٢٣: | ھێڵی ٢٤: | ||
لەبارەی ھەڵسەنگاندنی پەرتووکی "مەم و زینی"ی خانی یە، کە ھەژاری شاعیری کوردی کروویەتی بەشێوەی موکریانی دەڵێ: "ئەگەر شەرەفنامە بەڵگەیەکی خۆماڵیی مێژوویی نەتەوەکەمان بێ، مەم و زینی خانیش شاکارێکی خۆماڵیی کوردە و خشڵ و زێڕێ نەخواستراوەی میللەتەکەمانە و کورد خاوەنی ڕاستەقینەیەتی". | لەبارەی ھەڵسەنگاندنی پەرتووکی "مەم و زینی"ی خانی یە، کە ھەژاری شاعیری کوردی کروویەتی بەشێوەی موکریانی دەڵێ: "ئەگەر شەرەفنامە بەڵگەیەکی خۆماڵیی مێژوویی نەتەوەکەمان بێ، مەم و زینی خانیش شاکارێکی خۆماڵیی کوردە و خشڵ و زێڕێ نەخواستراوەی میللەتەکەمانە و کورد خاوەنی ڕاستەقینەیەتی". | ||
پشکۆی وێژەناسی بەتوانا، لەبواری ڕەخنەی شانۆیش دەست ڕۆیشتوو بووە، ھەروەک لە ڕەخنە و ھەڵسەنگاندنی دوو پەرتووکەکەی '''[[ | پشکۆی وێژەناسی بەتوانا، لەبواری ڕەخنەی شانۆیش دەست ڕۆیشتوو بووە، ھەروەک لە ڕەخنە و ھەڵسەنگاندنی دوو پەرتووکەکەی '''[[عەبدولڕەزاق بیمار]]''' (شانۆگەریی بووکی پەردە)و (شانۆی کوردستان) دەردەکەوێ و لەکارە ڕەخنەییەکەی دا دەڵێ: "لە لێکۆڵینەوەی وێژەی دا بە پلەی یەکەم سەرنجی "ئایدیۆلۆژییەت و ھونەرمەندێتی" دەدرێ، کە ناوەڕک و ڕووخساری پێ دەڵێن و نووسراوی پەسەند و بەکەڵکیش ئەوەیە، کە "زۆر بژی و خۆشی بەگەل ببەخشی!" | ||
[[پەڕگە:289963690 .jpg|وێنۆک|چەپ]] | |||
[[پەڕگە:2899634447690 .jpg|وێنۆک|ڕاست]] | |||
[[پەڕگە:41627 er.jpg|وێنۆک|ڕاست]] | |||
سەرچاوە: مێژووی ئەدەبی کوردی، بەرگی حەوتەم، مارف خەزنەدار، لاپەڕەکانی 403 تا 414، دەزگای چاپ و بڵاوکردنەوەی ئاراس، ھەولێر:٢٠٠٦. | سەرچاوە: مێژووی ئەدەبی کوردی، بەرگی حەوتەم، مارف خەزنەدار، لاپەڕەکانی 403 تا 414، دەزگای چاپ و بڵاوکردنەوەی ئاراس، ھەولێر:٢٠٠٦. | ||
* '''[[شێخ مارف بەرزنجی و منداڵەکانی لە بەندیخانەی بەغداد]]''' | |||
* '''[[سەرجەم بەرهەمەکانی مارف بەرزنجی شەهید (پشکۆ)]]''' | |||
* '''[[تەکنیکی گێڕانەوە لەچیرۆکەکانی (مارف بەرزنجی)دا]]''' | |||
سەرچاوە: وێکیپیدیا | سەرچاوە: وێکیپیدیا | ||
[[پۆل:کەسایەتی]] | [[پۆل:کەسایەتی]] | ||