جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکانی «داڕێژە:هه‌ڵبژارده‌ی دووه‌م»

لە Kurd collect
Jump to navigation Jump to search
 
(٦٧ دەستکاری لەلایەن ٣ بەکارھێنەرەوە پیشاننادرێت)
ھێڵی ١: ھێڵی ١:
'''[[گرفتار کاکەیی]]'''
'''[[دژايه‌تيى نێوان مه‌ولانا خاليدى نه‌قشبه‌نديى و شێخ مارفى نۆدێيى]]'''
[[پەڕگە:1557309grftar.jpg|وێنۆک]]
[[پەڕگە:Shex022.jpg|وێنۆک]]
نووسینی: '''[[رێبوار حەمەتۆفیق محەمەد]]'''


گرفتار کاکەیی هونەرمەندی شێوەکار و کاریکاتێریست و میوزیکژەن و نووسەر و ڕۆژنامەنووس لە 01-07-1967 لە گوندی دەیمەکانی سەر بە قەزای [[داقووق]] لە شاری [[کەرکووک]] لە دایک بووە، لە میانەی تەعریب کردنی خاکی کوردستان ڕژێمی بەعس دێ و زەوییەکانیان دەدات بە عەرەبی هاوردە و بە ناچاری لە گوندی عەلی سەرای سەر بە قەزای [[داقووق]] نیشتەجێ دەبن و تا سێی سەرەتایی هەر لەو گوندە دەخوێنێت. ساڵی 1975 دەچنە '''[[کەرکووک]]''' قۆناغی سەرەتایی و ناوەندی و ئامادەیی بازرگانی هەر لە [[کەرکووک]] تەواو دەکات.  
نەقشبەندیی وەک ناوی تەریقەتێکی دیاری تەسەوف له‌ كوردستاندا مێژوويه‌كى زۆر دێرينى نییە، له‌چاو ئه‌و مێژووه‌ى كه‌ ته‌ريقه‌ته‌كه‌ى تێدا پەیدا بووه كه‌ بۆ سەردەمی خەلیفەی ڕاشیدین دەگەڕێتەوە، واتە: بۆ سەردەمی ئەبوبەکری سدیق و لە ئەو قۆناغەشەوە تا سەردەمی بایەزیدی بەستامی، بە تەریقەتی سەدیقی ناسراوە، لە سەردەمی بایەزیدی بەستامیشەوە تا سەردەمی عەبدولخالقی غەجدەوانی، بەتەریقەتی تەیفوری ناوبراوە، لە دوای ئەمیشەوە تا سەردەمی شێخ محەممەدی بوخاری، بەتەریقەتی خواجەگان ناوبراوە، وەک ئاشکرایە شێخ محەممەدی بوخاری، بەشاهی نەقشبەند بەناوبانگە، واتە: لە ئێرەوە ئیتر ناوی نەقشبەندیی بووەتە ناوی ئەم تەریقەتە.


گرفتار خولیای هونەر و وێنەکێشان دەبێت و دەیەوێت بچێتە هونەرە جوانەکان بەڵام لەبەر ئەوەی نەبووە بە بەعسی بۆیە وەرنەگیراوە و بەو هۆیەوە بایەخی بە خوێندن نەدا و دوور کەوتەوە لە خوێندن. ساڵی 1991 [[کەرکووک]] بەجێ دەهێڵێت دەچێتە '''[[هەولێر]]''' و لەوێ نیشتەجێ دەبێت و دەبێتە کارمەندی وەزارەتی ڕۆشنبیریی. دوای ڕووخانی ڕژێمی بەعس لە 2003 دەگەڕێتەوە [[کەرکووک]]. ساڵی 2015 کوردستان جێ دەهێڵێت و ڕوو دەکاتە هەندەران و لە ئەڵمانیا نیشتەجێ دەبێت.
(1) تەریقەتی نەقشبەندیی هەرچەندە لە زەمانی کۆندا بووە و لە کوردستانیشدا نیشانەی هەبووە، بەڵام لە ئەو سەردەمانەدا وەک تەریقەتێکی ناسراو نەبووە و لە ناو خەڵکیدا ناوبانگی نەبووە.


[[پەڕگە:2022-05-23 030515.jpg|وێنۆک|چەپ]]
(2) تا سەردەمی دەرکەوتنی مەولانا خالیدی نەقشبەندیی و گەڕانەوەی پاش ساڵێک لە دیهلیی هیندستان و مانەوەی لەگەڵ شێخ عەبدوڵڵای دیهلەویدا و وەرگرتنی فەرمانی ئەم شێخە، کە دواتر بڕیار دەدات بگەڕێتەوە کوردستان و بەپێی ئەم فەرمانە، لە ناوچەکانی سەر بە دەسەڵاتی عوسمانیدا، بانگهێشتن بۆ ڕێبازی نەقشبەندیی بکات.


'''پیشە و شێوازی هونەریی'''
ساڵانی 1811-1820 بە پڕ بەرهەمترین ڕۆژانی ئەم ڕێبازە لە کوردستاندا دەژمێردرێت...، کاتێک ژمارەیەکی زۆری خەڵک بە گەڕانەوەی مەولانا لە ساڵی 1811دا بۆ '''[[سلێمانی]]''' هاتنە سەر ڕێبازەکەی، بەتایبەتی ئەو توێژە بازاڕییانەی کە هەلومەرجی پڕ شەڕوشۆڕی میرنشین، زیانی لە بەرژەوەندییەکانیان دەدات.


سەبارەت بەکارە هونەرییەکانی هونەرمەند گرفتار کاکەیی و هەنگاوەکانی لە نێو کاری شێوەکاریدا، لە سەرەتاوە هەوڵی ئەکادیمیەتی ڕیالیستی و ڕیالیزمی داوە بۆ دانانی بناغەیەکی بەهێز و پتەو لە مۆدێل و پۆرترێت و لەش و لاری مرۆڤ و ستیلایف و هەنگاو بەرەو تێکەڵ کردنی ڕەنگەکان و مامەڵە لەگەڵ ئەو قوتابخانە هونەرییەی کە دواتر مرۆڤ خۆی لە ترۆپکی ئەودا دەدۆزێتەوە، تاقی کردنەوەیەکی قووڵ و درێژ هەناسەی هەیە بۆ دروست کردنی تابلۆکانی بەو شێوە هونەرییەی کە ئەزموونێکی دوور و درێژی بڕیوە تاوەکوو گەیشتووەتە ئەوەی پێشانگاکان و چالاکی یە هونەرییەکانی شایەتی ئەو کار و بەرهەمانە بن.


[[گرفتار کاکەیی|درێژەی بابەت]]
 
 
 
 
 
 
[[دژايه‌تيى نێوان مه‌ولانا خاليدى نه‌قشبه‌نديى و شێخ مارفى نۆدێيى|درێژەی بابەت]]

دوایین پێداچوونەوەی ‏١٠:٥٥، ٥ی نیسانی ٢٠٢٥

دژايه‌تيى نێوان مه‌ولانا خاليدى نه‌قشبه‌نديى و شێخ مارفى نۆدێيى

Shex022.jpg

نووسینی: رێبوار حەمەتۆفیق محەمەد

نەقشبەندیی وەک ناوی تەریقەتێکی دیاری تەسەوف له‌ كوردستاندا مێژوويه‌كى زۆر دێرينى نییە، له‌چاو ئه‌و مێژووه‌ى كه‌ ته‌ريقه‌ته‌كه‌ى تێدا پەیدا بووه كه‌ بۆ سەردەمی خەلیفەی ڕاشیدین دەگەڕێتەوە، واتە: بۆ سەردەمی ئەبوبەکری سدیق و لە ئەو قۆناغەشەوە تا سەردەمی بایەزیدی بەستامی، بە تەریقەتی سەدیقی ناسراوە، لە سەردەمی بایەزیدی بەستامیشەوە تا سەردەمی عەبدولخالقی غەجدەوانی، بەتەریقەتی تەیفوری ناوبراوە، لە دوای ئەمیشەوە تا سەردەمی شێخ محەممەدی بوخاری، بەتەریقەتی خواجەگان ناوبراوە، وەک ئاشکرایە شێخ محەممەدی بوخاری، بەشاهی نەقشبەند بەناوبانگە، واتە: لە ئێرەوە ئیتر ناوی نەقشبەندیی بووەتە ناوی ئەم تەریقەتە.

(1) تەریقەتی نەقشبەندیی هەرچەندە لە زەمانی کۆندا بووە و لە کوردستانیشدا نیشانەی هەبووە، بەڵام لە ئەو سەردەمانەدا وەک تەریقەتێکی ناسراو نەبووە و لە ناو خەڵکیدا ناوبانگی نەبووە.

(2) تا سەردەمی دەرکەوتنی مەولانا خالیدی نەقشبەندیی و گەڕانەوەی پاش ساڵێک لە دیهلیی هیندستان و مانەوەی لەگەڵ شێخ عەبدوڵڵای دیهلەویدا و وەرگرتنی فەرمانی ئەم شێخە، کە دواتر بڕیار دەدات بگەڕێتەوە کوردستان و بەپێی ئەم فەرمانە، لە ناوچەکانی سەر بە دەسەڵاتی عوسمانیدا، بانگهێشتن بۆ ڕێبازی نەقشبەندیی بکات.

ساڵانی 1811-1820 بە پڕ بەرهەمترین ڕۆژانی ئەم ڕێبازە لە کوردستاندا دەژمێردرێت...، کاتێک ژمارەیەکی زۆری خەڵک بە گەڕانەوەی مەولانا لە ساڵی 1811دا بۆ سلێمانی هاتنە سەر ڕێبازەکەی، بەتایبەتی ئەو توێژە بازاڕییانەی کە هەلومەرجی پڕ شەڕوشۆڕی میرنشین، زیانی لە بەرژەوەندییەکانیان دەدات.





درێژەی بابەت