یاشار کەمال

یەشار کەمال ناوی تەواوی کەمال سەدیق گۆکچەلی (Kemal Sadık Gökçeli)ە لە 6ی تشرینی یەکەمی 1923 لە دایک و باوکێکی کوردی هەژار لە گوندی گۆگچەلی لە دایکبووە.

لە ڕێکەوتی 28ی شوباتی ساڵی 2015 کۆچی دوایی کردووە،.

بەناوبانگترین بەرهەمی زنجیرە ڕۆمانی (İnce Memed) یە کە لە ماوەی نزیکەی ٣٢ ساڵدا تەواو بووە.

یاشار کەمال لە ساڵی 1939 لە تەمەنی 16 ساڵیدا یەکەم شیعری خۆی بە ناوی (سەیحان,Seyhan) لە گۆڤاری بە ناوی فیکیرلەر(Fikirler) بڵاوکردەوە.

دوای تەواوکردنی ناوەندی، دەستی بە کۆکردنەوەی فۆلکلۆر کرد و یەکەم کتێبی بە ناوی (Ağıtlar) کە ئەو ئێلێژیانەی لەخۆدەگرێت کە لە چوکورۆڤا و تاورۆسەوە( Çukurova ve Toroslardan) لە نێوان ساڵانی 1941-1940 لە کاتی ئەنجامدانی خزمەتە سەربازییەکەی لە قەیسەری، یەکەم چیرۆکی خۆی بە ناوی چیرۆکی پیس (Pis Hikâye) (١٩٤٦) لە تەمەنی بیست و سێ ساڵیدا نووسی.

لە ساڵی 1948 دوای چیرۆکی(Bebek)و(Dükkâncı)ی نووسی. ناوی ناوبانگی وەک پێرتەڤ نایلی بۆراتاڤ، نوروڵا ئەتاچ و گوزین دینۆ لە دەوروبەری گۆڤاری چیغ کە لە ساڵانی چلەکاندا لە ئەدەنە بڵاوکرایەوە، ناسرا.

بە تایبەتی نزیکایەتی نیگارکێش عابیدین دینۆ لەگەڵ برا گەورەکەی عارف دینۆ کاریگەرییەکی بەرچاوی لەسەر گەشەسەندنی جیهانی بیرکردنەوە و ئەدەبیاتی یاشار کەمال هەبوو.

یاشار کەمال لە کاتی نووسینی لە ژێر ناوی کەمال سادک گۆکچەلی (Kemal Sadık Gökçeli)بۆ بڵاوکراوە جۆراوجۆرەکان، بۆ یەکەمجار ناوی خۆی بەکارهێناوە کاتێک چووەتە ناو ڕۆژنامەی جمهورییەت و لە نێوان ساڵانی ١٩٥١-١٩٦٣دا وەک حیکایەتنامە و نووسەری چاوپێکەوتن لەم ڕۆژنامەیەدا کاری کردووە.[11] لەم ماوەیەدا بە زنجیرە چاوپێکەوتنەکانی کە تێیدا کێشە ئابووری و کۆمەڵایەتییەکانی گەلی ئەنادۆڵی خستەڕوو، دەستی کرد بە ناسراوبوون. چیرۆکی "منداڵ" کە هەروەها لە "گەرمی زەرد"دا هاتبوو، کە یەکەم کتێبی چیرۆک بوو کە لە ساڵی ١٩٥٢دا بڵاوکرایەوە، لێرەدا زنجیرەیی کرا.[12] لە ساڵی ١٩٤٧ بەرگی یەکەمی ڕۆمانی "ئینج مەمەد"ی نووسی، کە ناوبانگێکی زۆری بۆ دەهێنێت، بەڵام بە تەواونەکراوی هێشتەوە. تەنها لە ساڵانی ١٩٥٣-١٩٥٤ کارەکەی تەواو کردووە و لە ساڵی ١٩٥٥دا بڵاوی کردووەتەوە.[13] ڕۆمانەکە باس لەو کارەکتەرە دەکات کە ناوی (ئینج مەمەد)ە، کە لە دژی ئاغاکان پشتیوانی لە خەڵکی هەژاری چوکرۆڤا دەکات و لە پێناو گەلەکەیدا دەجەنگێت. زنجیرە چوار بەرگەکە لە ماوەی سی و دوو ساڵدا تەواو بوو.

لە ساڵی 1995 لەلایەن ناسیۆنالیستە تورکەکان تۆمەتباری دەکەن بە کوردو جیاخواز ھەر بەھۆی ئەم بابەتەشەوە دادگایی دەکرێت.

یاشار کەمال لەماوەی ژیانی دووجار ھاوسەرگیری کردووە یەکەمیان لە ساڵی 1952 لەگەڵ (تیلدا) سێرێرۆ کە بەڕەچەڵەک جوولەکە بوو وە دووەم ھاوسەرگیری لەگەڵ عایشە بابان بوو

لە ساڵی2002 کە مامۆستای زانکۆی بیلگییە بوو لە ئەستەنبوڵ.

سەرەتای مێژووی نووسینی یەشار کەمال بۆ ساڵی 1947 دەگەڕێتەوە کە یەکەم چیرۆکی نووسی.

کەمال تاهیر رۆماننووس و یاشار کەمال

لە سالی 1975 کۆمەڵێک چیرۆک بەچاپ دەگەیێنێت و پاشان دەیان پەڕتووکی تر دەنووسێت وەک (حەمەدۆک و زەوی ئاسن و ئاسمانی زیو، ئەگەرماربکوژن و دەرگای قەلاو سەیرکەئاوی فوڕات چەند خوێنڕێژە) چەندین پەڕتووکی تر کەبۆ دەیان زمانی تر وەرگێڕدراون، لەگەڵ نووسینی چەند ڕۆمانێکی داستانی (سێ ئەفسانەی ناو ئەنادۆل و ئەفسانەی چیای ئاگری و ئەفسانەی گلگامێش) و هەروەها دەیان وتار کە لە هەموو یان کاریگەرتر لە ساڵی 1995 وتارێکی سیاسی بڵاوکردەوەو لەگۆڤارێکی ئەلمانی بەناوی (ژن) ، وتارەکە بەناوی کێلگەی مردن دەنووسێت، لە وتارەکەدا باس لە خواستەکانی گەلی کورد دەکات لە تورکیا، کە دەنگدانەوەیەکی گەورەی لەناوەندی ڕۆشنبیری و ڕاگەیاندنی کوردی و ئەلمانی و تورکی درووست کرد.

هەر لەو وتارەدا ئاماژە بەو تاوانانە دەکات کە بەرانبەر بە گەلی کورد ئەنجامدراوە بەتایبەت وێرانکردنی زیاتر لە (1000) گوند و کۆچبەرکردنی خەڵکەکەی بۆ مەترە پۆلەکانی تورکیا و ئەوروپا و ئەنجامدانی (1800) تاوانی بکەری نادیار و بێ سەروشوێنکردنی دەیان کەس.

یەشار کەمال بەدەیان خەلاتی لەناوەخۆی تورکیا و دەرەوەی وەک خەلاتی (سینۆ دێل دوسا و خەلاتی نێودەوڵەتی کەتالۆنیا و خەلاتی ئازایەتی بەگژداچونەوەی لەلایەن ڕێکخراوی مافی مرۆڤی جیهانی و خەلاتی دکتۆرای لەلایەن زانکۆی بەرلین) و چەندین خەلاتی تری بەنرخی لەسەر ئاستی ناوخۆو دەرەوەی تورکیا پێ بەخشراوە، لەگەڵ ئەوەشدا لەساڵانی هەشتاکانی سەدەی ڕابردوو پاڵێوراوبووەبۆوەرگرتنی خەلاتی نۆبل لەئەدەب.

ئێستاش بە یەکێک لە نووسەرە بەناوبانگەکانی تورکیا دەژمێردرێت لە ڕیزی عەزیز نەسین و نازم حیکمەت و مەحمود مەقال و فەقیر بایقورت.