جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکانی «هاورێ ئارام و کۆمەڵێک پێشمەرگە»
Manu (لێدوان | بەشدارییەکان) |
Manu (لێدوان | بەشدارییەکان) |
||
| ھێڵی ٣: | ھێڵی ٣: | ||
'''[[خەبات مارف]]''' | '''[[خەبات مارف]]''' | ||
ڕیزی سەرەوە لە چەپەوە: | ڕیزی سەرەوە لە چەپەوە: غەفور (دەرسیم)، نەبەز (خولەی جگەر)، سێهەم سەڵاح چاوشین، جەمالە ڕەشە کە دواتر لە سێدارە درا | ||
ڕیزی ناوڕاست لە چەپەوە | ڕیزی ناوڕاست لە چەپەوە شێخ تەیب، '''[[هاوڕێ ئارام]]''' ، '''[[تەها باراوی]]'''، '''[[مولازم عومەر]]'''، حەمە سەعید | ||
دانیشتوەکان لە چەپەوە: یەکەم مامۆستا شێرکۆ، دووهەم | دانیشتوەکان لە چەپەوە: یەکەم مامۆستا شێرکۆ، دووهەم '''[[خەبات مارف]]''' (خەباتی حاجی مارف) | ||
ئەم وێنەیە بەدروستی لە مانگی یەکی 1977 لە گوندی (گەورەدێ) لە شارباژێر بەکامێرای پێشمەرگەی دێرین ( خەبات مارف) خەباتی حاجی مارف گیراوە و چیرۆکێکی درێژ لە پاراستن و شتنەوە و گەیشتنی بە دەرەوەی ووڵات هەیە. | |||
زستانی ساڵی 1977 گەورەدێی زۆر سارد بووە و بەرفرێکی زۆر باریوە، ڕژێمی بەعس جوڵەی بۆ نەکراوە تا هێرش بەرێت. بۆیە لە ماوەیەدا لە گوندی گەورەدێ خەبات مارف هەڵدەستێت بەکردنەوە قوتابخانەیەک تا منداڵەکان فێری خوێندەواری بکات، کە هیچ کات مەکتەبیان نەدیبوو. بۆیە خەڵکی گوندەکەش بەتایبەتی کاک ئیسماعیل شەهید بوو، بە خۆشحاڵیەوە ئەو خانوەیان بۆ چاکردبوو. لە دێی باڵخ بە هاوکاری مامۆستای دێکە عەلی کەمال محەمەد تەختە رەش و قەڵەم و کاغەزمان دەسکەوت و مزگەوتی دێکەمان کرد بە قوتابخانە. | |||
ئەو وێنەیە لەبەردەم ماڵەکەدا گیراوە. داویی ئەو ماڵە لەو زستانەدا دەبێتە بارەگایە بۆ پێشمەرگەکان و لەباتی ئەوەی دابەش بن بەسەر ماڵاندا، دەبێتە شوێنی کۆبونەوە و حەوانەوە. '''[[عەلی عەسکەری]]''' و '''[[سالار عەزیز]]''' و...هتد لەوێ دەبن. | |||
'''[[سیروان تاڵەبانی]]''' سەرەتا کەهاتە دەرێ، پێش ئەوە ببێتە ئەوە پێشمەرگەیەی، کە هەموو کوێخا و جاشەکان لێی دەترسان، چاپی بەیانەکانی دەکرد و یەکەم بەیانی بزوتنەوەی شۆرشگێران ئێمە وەک کۆمەڵە بۆ کاک علی عەسکەری چاپ دەکەن. ئەو کاتە هێشتا شای ئێران نەروخابوو، بە هیچ جۆرێک نەدەتونرا بارگایەک بۆ حەوانەوە و کارکردن دروستبکرێی، بەردەوام پێشمەرگەکان بە شاخەکانەوە بوون وتەنانەت شەویش ئەگەر بۆ چەند سەعاتێک بچونایە ناو دێیەکەوە بۆ نان خواردن و حەسانەوە، بۆ پاراستن هەر لەشاخودۆڵەکندا دەنوستن. | |||
بەڕێز خەبات مارف دەڵێت: لە ناو کۆمەڵێ | بەڕێز '''[[خەبات مارف]]''' دەڵێت: لە ناو کۆمەڵێ فیلمیدا هەر32 ێنەیە دەرچوون. | ||
لە دوایی چرکاندی وێنەکان دەبوو بەپرۆسەی شتنەوەدا | چونکە ئەو سەردەمە سەردەمی کامێرای ئەنەڵۆگ بوو فیلمی کامێراکان لوولەیی بوون، 12، 24 یان 36 وێنەیی هەبوون لە دوایی چرکاندی وێنەکان دەبوو باش بپارێزرێت تا تیشکی بەرنەکەوێت و تێک نەچێت و دوایی بەپرۆسەی شتنەوەدا تێپەڕێ، ئەوەش لە تاقیگاو لەلای وێنەگرەکان دەکرا و کاکی وێنەگر لە تاقیگاکەی خۆی فیلمەکە دەبردە ژوورێکی تاریک و دوای کردنەوە لوولەی فیلمەکان کە پیان دەوت (جام) جامەکەی دەخستە شلەیەکی تایبەت و هەڵیدەکێشا لەو شلە تایبەتە، دواتر پرۆسەی وشکردنەوە و چاپکردنی لەسەر کاغەزی تایبەت و دەبوو بە وێنە. فیلمە لوولەیەکانی کامیرای ئەو سەردەمە ئەگەر لە کاتی خۆیدا پرۆسەی شتن و شۆردنەوەی بۆ نەکرایە دەسوتا. واتا جام یان نەگەتیڤی فیلمە لوولەیەکە بە ڕەشی دەهاتە دەرێ بەبێ ئەوەی هیچ وێنەیەکی لەسەر تۆمارکرابێت وێنەکان ڕەش دەبوون بۆیە پێان دەگووت فیلمەکە سووتاوە. | ||
لەم سەردەمەشدا وەک ئیدیۆم: دەڵین فیلمی سووتاوە!!! | |||
کامێرا ئەرکی زۆر بوو، وێنەگرتن زۆر گران دەکەوتەوە. پاش چرکاندن چەند رۆژێک چاوەرێت دەکرد، تا وێنەکان لای فۆتۆشۆپ وەرگریتەوە و وێنەکان ببینی و خۆت و بەختی خۆت، بەتایبەتی بۆ یەکێ شارەزا نەبووبێت. هەڵگرتنی ئەو کامێرا قورسانەش بەو شاخوداخدا، خۆی لەخۆیدا ئەرکێک بوو. | |||
'''[[تێبینی:]]''' لە درێژەی زانیارێکانی کاک خەبات مارف سەبارەت بە وێنەکە بەمشێوەیە بۆ مانو بەرزنجی دوا: | |||
هاورێ حامید یاخسەمەری کە لە دوایدا بەداخەوە لە سێدارە درا، فیلمەکەی گەیاندبووە '''[[سلێمانی]]''' گەیشتبووە دەستی مامم غەفوری حاجی مارف و پاشان دایکم دەیگەێنێتە بەغدا، دواجار خاڵم سامان خەفاف کە ئەو کات لە پەیمانگای هونەرە جوانەکان وەک خوێندکارێک رێگەیەک ئەدۆزێتەوە و فیلمەکە ئەشواتەوە و دوایی پاش چەند ساڵێک دایکم زۆر ئازایانە ئەم فیلمەی کە نەسوتابوو، گەیاندە ڤێننا و لەوێ شۆرایەوە. تەها باراوی هاتبوو بۆ ڤێننا بۆ نمایشکردنی شانۆگەریەک، ئەم وێنەیی دەرهێنابوو لەگەڵ خۆیدا بردبووی و '''[[ملازم عومەر]]''' لە دوای راپەرین سەردانی سوید دەکات و وێنەکەلە تەها باراوی دەسێنێ و دەیباتەوە، ستۆدیۆ رەفیق زۆر وەستایانە وێنەی لەبەر دەگرێتەوە و گەورەی دەکات. کۆپیەکی دا یە منیش. ئەوسا زانیم کە وێنەکە تەها باراوی بردبووی. زۆر دڵم خۆش بوو کە نەفەوتابوو. | |||
ئەمە باسدەکەم، بۆ ئەوەی بزانرێت، کارکردن لەو سەردەمەدا چۆن بووە و بەچاوو ئەقڵی ئەمڕۆ تەنانەت بۆ وێنەگرتنیش، سەیری ئەو رۆژانە نەکرێت. | |||
پرۆسەی گەیاندنکەش جوانی کارکردن و هەرەوەزی ئەو سەردەمە دەردەخات، کە لەو رۆژە سەخەتەدا، رۆژانە ملی دەیا گەنج دەکرا بە پەتا و دەخنکێنران، پرۆسەی تێکۆشان و خەبات بەردەوام بوو، زۆربەی خڵک بەجۆرێ بەشدار دەبوو. | |||
ئازایەتی کاک ئارام ('''[[هاوڕێ ئارام]]''')لەگەڵ هاورێکانی لەوە دابوو، کە لە پێناوی ئازادی و سەبەخۆی و دژی ناعەدالەتی، جورئەتی ئەو هەنگاوەی هەبوو بینێ و بچێتە شاخەکانی کوردستان. | |||
جیفاراش لەگەڵ هاورێکانی نەیانبردەوە، هەوڵی ئەو بۆ ئازادی و دژی نا عەدالەتی بوو، بۆ ئەوەش چووە شاخەکانی بۆلیڤیا و لەو پێناوەشدا هەردووکیان هەم جیڤارا و هەم هاورێ ئارام و گیانیان بەخشی. هەردووکیان ماویەکی زۆر کورت کە نزیکەی دوو ساڵ مانەوە، بەڵام هەرگیز لەیاد ناکرێن. | |||
وەک پێداچوونەوەی ١٣:٤٨، ٨ی شوباتی ٢٠٢٤
ڕیزی سەرەوە لە چەپەوە: غەفور (دەرسیم)، نەبەز (خولەی جگەر)، سێهەم سەڵاح چاوشین، جەمالە ڕەشە کە دواتر لە سێدارە درا
ڕیزی ناوڕاست لە چەپەوە شێخ تەیب، هاوڕێ ئارام ، تەها باراوی، مولازم عومەر، حەمە سەعید
دانیشتوەکان لە چەپەوە: یەکەم مامۆستا شێرکۆ، دووهەم خەبات مارف (خەباتی حاجی مارف)
ئەم وێنەیە بەدروستی لە مانگی یەکی 1977 لە گوندی (گەورەدێ) لە شارباژێر بەکامێرای پێشمەرگەی دێرین ( خەبات مارف) خەباتی حاجی مارف گیراوە و چیرۆکێکی درێژ لە پاراستن و شتنەوە و گەیشتنی بە دەرەوەی ووڵات هەیە.
زستانی ساڵی 1977 گەورەدێی زۆر سارد بووە و بەرفرێکی زۆر باریوە، ڕژێمی بەعس جوڵەی بۆ نەکراوە تا هێرش بەرێت. بۆیە لە ماوەیەدا لە گوندی گەورەدێ خەبات مارف هەڵدەستێت بەکردنەوە قوتابخانەیەک تا منداڵەکان فێری خوێندەواری بکات، کە هیچ کات مەکتەبیان نەدیبوو. بۆیە خەڵکی گوندەکەش بەتایبەتی کاک ئیسماعیل شەهید بوو، بە خۆشحاڵیەوە ئەو خانوەیان بۆ چاکردبوو. لە دێی باڵخ بە هاوکاری مامۆستای دێکە عەلی کەمال محەمەد تەختە رەش و قەڵەم و کاغەزمان دەسکەوت و مزگەوتی دێکەمان کرد بە قوتابخانە.
ئەو وێنەیە لەبەردەم ماڵەکەدا گیراوە. داویی ئەو ماڵە لەو زستانەدا دەبێتە بارەگایە بۆ پێشمەرگەکان و لەباتی ئەوەی دابەش بن بەسەر ماڵاندا، دەبێتە شوێنی کۆبونەوە و حەوانەوە. عەلی عەسکەری و سالار عەزیز و...هتد لەوێ دەبن.
سیروان تاڵەبانی سەرەتا کەهاتە دەرێ، پێش ئەوە ببێتە ئەوە پێشمەرگەیەی، کە هەموو کوێخا و جاشەکان لێی دەترسان، چاپی بەیانەکانی دەکرد و یەکەم بەیانی بزوتنەوەی شۆرشگێران ئێمە وەک کۆمەڵە بۆ کاک علی عەسکەری چاپ دەکەن. ئەو کاتە هێشتا شای ئێران نەروخابوو، بە هیچ جۆرێک نەدەتونرا بارگایەک بۆ حەوانەوە و کارکردن دروستبکرێی، بەردەوام پێشمەرگەکان بە شاخەکانەوە بوون وتەنانەت شەویش ئەگەر بۆ چەند سەعاتێک بچونایە ناو دێیەکەوە بۆ نان خواردن و حەسانەوە، بۆ پاراستن هەر لەشاخودۆڵەکندا دەنوستن.
بەڕێز خەبات مارف دەڵێت: لە ناو کۆمەڵێ فیلمیدا هەر32 ێنەیە دەرچوون.
چونکە ئەو سەردەمە سەردەمی کامێرای ئەنەڵۆگ بوو فیلمی کامێراکان لوولەیی بوون، 12، 24 یان 36 وێنەیی هەبوون لە دوایی چرکاندی وێنەکان دەبوو باش بپارێزرێت تا تیشکی بەرنەکەوێت و تێک نەچێت و دوایی بەپرۆسەی شتنەوەدا تێپەڕێ، ئەوەش لە تاقیگاو لەلای وێنەگرەکان دەکرا و کاکی وێنەگر لە تاقیگاکەی خۆی فیلمەکە دەبردە ژوورێکی تاریک و دوای کردنەوە لوولەی فیلمەکان کە پیان دەوت (جام) جامەکەی دەخستە شلەیەکی تایبەت و هەڵیدەکێشا لەو شلە تایبەتە، دواتر پرۆسەی وشکردنەوە و چاپکردنی لەسەر کاغەزی تایبەت و دەبوو بە وێنە. فیلمە لوولەیەکانی کامیرای ئەو سەردەمە ئەگەر لە کاتی خۆیدا پرۆسەی شتن و شۆردنەوەی بۆ نەکرایە دەسوتا. واتا جام یان نەگەتیڤی فیلمە لوولەیەکە بە ڕەشی دەهاتە دەرێ بەبێ ئەوەی هیچ وێنەیەکی لەسەر تۆمارکرابێت وێنەکان ڕەش دەبوون بۆیە پێان دەگووت فیلمەکە سووتاوە.
لەم سەردەمەشدا وەک ئیدیۆم: دەڵین فیلمی سووتاوە!!!
کامێرا ئەرکی زۆر بوو، وێنەگرتن زۆر گران دەکەوتەوە. پاش چرکاندن چەند رۆژێک چاوەرێت دەکرد، تا وێنەکان لای فۆتۆشۆپ وەرگریتەوە و وێنەکان ببینی و خۆت و بەختی خۆت، بەتایبەتی بۆ یەکێ شارەزا نەبووبێت. هەڵگرتنی ئەو کامێرا قورسانەش بەو شاخوداخدا، خۆی لەخۆیدا ئەرکێک بوو.
تێبینی: لە درێژەی زانیارێکانی کاک خەبات مارف سەبارەت بە وێنەکە بەمشێوەیە بۆ مانو بەرزنجی دوا:
هاورێ حامید یاخسەمەری کە لە دوایدا بەداخەوە لە سێدارە درا، فیلمەکەی گەیاندبووە سلێمانی گەیشتبووە دەستی مامم غەفوری حاجی مارف و پاشان دایکم دەیگەێنێتە بەغدا، دواجار خاڵم سامان خەفاف کە ئەو کات لە پەیمانگای هونەرە جوانەکان وەک خوێندکارێک رێگەیەک ئەدۆزێتەوە و فیلمەکە ئەشواتەوە و دوایی پاش چەند ساڵێک دایکم زۆر ئازایانە ئەم فیلمەی کە نەسوتابوو، گەیاندە ڤێننا و لەوێ شۆرایەوە. تەها باراوی هاتبوو بۆ ڤێننا بۆ نمایشکردنی شانۆگەریەک، ئەم وێنەیی دەرهێنابوو لەگەڵ خۆیدا بردبووی و ملازم عومەر لە دوای راپەرین سەردانی سوید دەکات و وێنەکەلە تەها باراوی دەسێنێ و دەیباتەوە، ستۆدیۆ رەفیق زۆر وەستایانە وێنەی لەبەر دەگرێتەوە و گەورەی دەکات. کۆپیەکی دا یە منیش. ئەوسا زانیم کە وێنەکە تەها باراوی بردبووی. زۆر دڵم خۆش بوو کە نەفەوتابوو.
ئەمە باسدەکەم، بۆ ئەوەی بزانرێت، کارکردن لەو سەردەمەدا چۆن بووە و بەچاوو ئەقڵی ئەمڕۆ تەنانەت بۆ وێنەگرتنیش، سەیری ئەو رۆژانە نەکرێت.
پرۆسەی گەیاندنکەش جوانی کارکردن و هەرەوەزی ئەو سەردەمە دەردەخات، کە لەو رۆژە سەخەتەدا، رۆژانە ملی دەیا گەنج دەکرا بە پەتا و دەخنکێنران، پرۆسەی تێکۆشان و خەبات بەردەوام بوو، زۆربەی خڵک بەجۆرێ بەشدار دەبوو.
ئازایەتی کاک ئارام (هاوڕێ ئارام)لەگەڵ هاورێکانی لەوە دابوو، کە لە پێناوی ئازادی و سەبەخۆی و دژی ناعەدالەتی، جورئەتی ئەو هەنگاوەی هەبوو بینێ و بچێتە شاخەکانی کوردستان.
جیفاراش لەگەڵ هاورێکانی نەیانبردەوە، هەوڵی ئەو بۆ ئازادی و دژی نا عەدالەتی بوو، بۆ ئەوەش چووە شاخەکانی بۆلیڤیا و لەو پێناوەشدا هەردووکیان هەم جیڤارا و هەم هاورێ ئارام و گیانیان بەخشی. هەردووکیان ماویەکی زۆر کورت کە نزیکەی دوو ساڵ مانەوە، بەڵام هەرگیز لەیاد ناکرێن.