جۆلەمێرگ

جۆلەمێرگ یان هەکاری شارێکە لە باکووری کوردستان و ناوەندی ئیداری پارێزگای هەکارییە.

زۆرجار پێی دەوترێت کۆلەمێرگ . هەردوو ناوی چۆلەمێرگ و هەکاری ناوێکی زۆر مێژوویین. چۆلەمێرگ ناوی شارەکە و ناوەندی هەکارییە، بەڵام هەکاری ناوی ئەو میرنشینییەیە کە لە زۆر ناوچەدا هەیە. ناوچە و شارەکانی پەیوەست بەو میرنشینە بریتین لە: شیکەفتان ، شیوێلان ، ماسێرۆ ، سیوارتان ، کەمێربورچ ، شنۆ (کۆلەمێرگ)، چاڵ ، سندی ، ئێرتوشی ، تەیارە جەر و تەیارە جۆر ، حەمیدییە ( خۆشاب )، گەڤەر ( باجەرگە - دوز )، ئۆرامار , شەمسدینان , ئێلکە (بەیت شێباب) , شاتاکس , میکیس , ڤان , کارچیکان , نۆردوز , ئێباکسە , مەحمودییە ​​(سارای) , خاڤاسۆر , ئارچاک , تیمار و ئێسپۆرکان ئێردیش , بێرگیری , دوزەسپی , ئێلێشکیرت , مێناپەرت , سێلماس (سێلێماست) و سورمێلی . سنوورەکانی هێکاری هەندێک جار نزمتر بوون لەو ناوچانەی کە کڕدرابوو.

ناوی یەکەم

ناوی هەکاری لە وشەی هێکارەوە هاتووە کە ناوی هۆزێک بووە کە لە سەدەی دەیەمدا لەو ناوچەیەدا ژیاوە. ناوی جۆلەمێرگ ناوی ناوچەیەکە لە هەکاری و ئەم ناوە لە سەردەمی مەملوکەکاندا هاتووە . ناوەکە بە زمانی ئەرمەنی "ئیلمار"(Ilmar) و بە زمانی سریانی "گولارماک"ە(Gularmak).

مێژوو

شەرەفخانی بەدلیسی لە شەرفنامەدا دەڵێت دامەزرێنەر شاری هەکاری باوک و باپیرەی شەمسەدین بووە . هێکاری لە ژێر دەستی شازادەی گەورەی کورد سەلاحەدین ئەیوبی بوو . دوای مەلیک کامیل ئەیوبی ، لە ساڵی ١٢١٨ی زایینی، هێکاری کەوتە ژێر کۆنترۆڵی مەلیک عەدیلی .

یەکەم فەرمانڕەوای ئەو بنەماڵە لاوەکییەی کە شەرفنام ئاماژەی پێدەکات، یەزدان شێرە (کە بە عەرەبی پێی دەوترێت عیزەدین شێر)، کە لە ساڵی ١٣٨٧ قەڵای وانی لە دژی تەیموری لەنگی گرت .

لە نێوان ساڵانی ١٤٦٠ بۆ ١٤٦٥ی زایینی قویونلییەکان هێکارییان داگیرکرد و فەرمانڕەواکانی هێکاری فەرمانڕەوایییان کرد و میراتیان بە بنەماڵەی کوردانی دۆنبولی دا . بەپێی ئینسایکلۆپیدیای ئیسلام ، دۆمبولیەکان بە یارمەتی ئەققۆیونلیەکان ، قەڵای بەییان لە شەمسدینین لەگەڵ بەشێک لە هێکاری گرت .