جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکانی «چەند بەڵگەیەک لەبارەی ناسنامەی کەرکووک و پەلامارەکەی نادرشای ئەفشار»

[[پەڕگە:2023-01-25 235744.jpg|وێنۆک|تابلۆی جەنگی نادرشا لە کـەرکووک]]

شاری [[کەرکووک]] کە دەکەوێتە خوارووی باشووری کوردستان، بەشی لکێندراو بە دەوڵەتی عێراقەوە، بە درێژایی مێژووی خۆیدا هەمیشە هەڵگری ناسنامەی کوردەواری و کوردانە بووە. تۆمارە مێژووییەکانی ئەم مێژووە، بەڵگەیەکی زۆری ئەم ڕاستییە لەخۆدەگرن. تۆمارە مێژووییەکان چی لە زاری خۆیی بووبێت یان بێگانەوە، سەدان بەڵگەنامە و گەواهییان تێدایە بۆ سەلماندنی ئەم ناسنامەیە، کە زۆرجار لە زاری خودی دوژمنانەوە دان بەو ڕاستییەدا نراوە. ئەم بەڵگەنامانە وەکوو بەشێک لە خەباتی ڕۆشنبیریی نەتەوەی کورد هاوشان بە خەباتی سیاسی، خودان بەهایەکی بەزرن، چونکە وەکوو ئاشکرایە لە دوای دۆزینەوە و دەرهێنانی نەوت لە شارەکە لە سەرەتای سەدەی بیستدا، دەوڵەتی دروستکراوی عێراق کەوتە پیادەکردنی سیاسەتێکی شۆڤینیستانە، لە سەپاندنی فەرهەنگ و چاندی عەرەبی بەسەر شارەکەدا. بە تایبەتی لە دوای جڵەوکردنی دەسەڵات لەلایەن بەعسییەکانەوە، بەعەرەبکردن و گۆڕینی دیموگرافیای شارەکە کەوتە قۆناغێکی مەترسیدارەوە، لە دەرکرنی ماڵی کورد و ڕوخاندنی گوندەکانی دەڤەرەکە و هێنانی ماڵە عەرەب و داگیکردنی زەوی و زاری کوردان و دەیان کرداری شۆڤینییانە و دۆژمنکارانەی دیکە، کە تەنانەت تاکوو ئەمڕۆش بەشێکی زۆری ئەو سیاسەتە چەوت و نامرۆڤانانە هەر بەردەوامن.     

واتە: لەبەر ئەوەی زمانی (نادر) لەگەڵ کوردەکان یەک شتە، بۆیە لە کوردەکانەوە هاوکاریی بۆ دێت.١١

تابلۆی جەنگی [[کەرکووک]]:

ئەم نیگارە لە کتێبێکی دەستنووسدا هاتووە بە ناوی (تاریخ جهانگشای نادری) لە نووسینی: میرزا محەمەدی مەهدی ئەسترئابادی کوڕی نەسیر، کە نووسەری نادر بووە. ئەم نووسەرە ڕووداوەکانی سەردەمی سەرکردایەتی و پاشایەتیی نادری لەم کتێبەدا نووسیوەتەوە. قەبارەی ئەم کتێبە ٢٢*٣٥ س بە خەتی خۆشنووسی نەستەعلیق و بە پێنووسێکی قەبارە مامناوەند. دوو لاپەڕەی سەرەتا ئاوزێڕ کراوە لەگەڵ سەرلەوحی گوڵ و بنجکی خەتایی. دەستنووسەکە لە کۆتایی ساڵی (١١٧١ کۆچی مانگی / ١٧٥٨ زایینی) نووسراوەتەوە. ئێستا لە کتێبخانەی (روزبە)ی زنجان پارێزراوە. دەستنووسەکە چواردە نیگاری تێدایە کە یەکێکیان تابلۆی جەنگی کەرکووکە. تابلۆکان دیمەنەکانی جەنگەکان و دانیشتنەکانی نادر شا نمایش دەکەن. لەم نیگارانەدا جگە لە خودی نادر، سێ کەسی دیکە ناسراونەتەوە. یەکەم: کوڕەکەی نادر، دووەم: نەسڕوڵا میرزا، سێیەم: نووسەری کتێبەکە. لەبەر وردەکاری نیگارەکان، باوەڕ وایە کە نیگارکێشەکە دیمەنەکانی بینیوە، واتە هاوشانی شا و سوپا لە گەڕاندا بووە. هەوەها باوەڕ وایە کە لەسەر داوای نووسەرەکە، خۆشنووسەکە و نیگارکێشەکە دیاری کرابن و ڕاسپێردرا بن بۆ نووسینەوەی کتێبەکە بە خەتی نەستەعلیق و کێشانی نیگارەکان. هەروەها باوەڕ وایە ڕەنگە نیگارکێشەکە (محەمەد عەلی بەیگ) ناسراو بە (نەقاشباش) نیگارکێشی دەرباری نادر، یان (عەلی کوڕی محەمەد زەمان) یان (عەلی ئەشرەف) بێت. ١٢