دەستپێک
كورد كۆلێكت ده‌یه‌وێت ببێت بە سه‌رچاوه‌یه‌كی باوه‌ڕپێكراوی رۆژنامەگەری و ئەرشیفی نەتەوەی کورد.
ژماره‌ی بابه‌ت: ٣٬١٧٨ | ژماره‌ی په‌ڕگه: ٨٬٦٧٨
نووسینی: ڕێڤان جاف
ڕانانێکی وردی ڕێڤان جاف بۆ ڕۆمانی (مەرگی چاوکاڵان)ی نەبەز گۆران
نووسەر زۆر بە سادەیی ئازارەکانی داڕشتووە، دەتوانی جوانیی هەموو ڕستەیەکی لەو سادەییەوە ببینیتەوە، جوانی دەربڕین و داڕشتن کە لە ئاکامی بیرکردنەوە و ئەزموونەکانی نووسەرەوە زۆر بە ئاسانی لە بیروهزری خوێنەردا جێگیر دەبن، بواری خوێندنەوە بۆ خوێنەر ئاسانتر و لەبارتر دەکات بەبێ ئەوەی ئاسۆی بیرکردنەوە بشێوێنێت وا لە خوێنەر دەکات بە دوای ڕەگی کێشە و تاوانەکاندا بگەڕێت و هەڵوێست وەربگرێت. بە ڕوانگەیەکی بەرز و ڕۆشنەوە، بە دیدێکی ڕوون و ڕاستەوە واقیعیەتی مێژووی مەرگ و کاریگەری ڕووداوەکان لە مێشکی خوێنەردا گەڵاڵە و پەسەند دەکات وا لە خوێنەر دەکات هەر زوو لە نێو هزر و هەستەکانیدا ساغ بێتەوە، هێزی وشە و ڕستەکانی زۆر بە وردی خوێنەر بە ناوەڕۆکی ڕۆمانەکەوە دەبەستێتەوە.
نووسەر بە زامێکی قووڵ و ئازارێکی نەبڕاوەوە، بە کارامەیی و شارەزایی پوخت و چڕەوە، بە هەستێکی پڕ لە شانازی نیشتیمانی و نەتەوایەتی یەوە، ڕژان و ئافاتی مەرگ لە شارە بە هەیبەت و خانەدانەکەی هەڵەبجەدا دەگێڕێتەوە، بە دڵێکی پڕ ئازارەوە ئەو ئازارە جەرگبڕەی سەنگینی ژیانت لەبیردەباتەوە بە نێو بچوککردنەوە و چاوەڕوانی گەلیکی هەمیشە چاوەڕوانکراو و ئومێدبڕاو و زامداردا شۆڕدەبێتەوە کە کرانە کەرەستە و هەوێنی دەسەڵاتی خوێناویی و ستەمکاری بەعس. باس لە خامۆشیەکی ترسناک و ژەهراوی، باس لە هەتککردن و دەستبردنی ئاسمان و خاکی کوردستان دەکات کە دەستبردنە بۆ ڕۆحی نەتەوەیەک، باس لە خاڵێکی ڕەشی قڕکردن و کۆمەڵکوژی دەکات کە هێندەی ئەستێرەکانی سەر ئاسمانی شارەکە لە ناو کوچە و کۆڵان و ماڵ و قەراغ ڕێگاکاندا کوردی بێ دەرەتان کرانە قوربانی دەستی دیکتاتۆرێکی تاوانکار و خوێنڕێژ.
ئامادەکردنی: هاوژین زیبا
بەیان زەریفی، لە ساڵی 1963 لە شاری سلێمانی لەدایک بووە، قۆناغەکانی خوێندنی لە سلێمانی تەواو کردووە.
لە ساڵی 1986دا پەیمانگای ھونەرە جوانەکان بەشی شانۆی تەواو کردوە، ھەر لەو ساڵەدا بوەتە مامۆستا لە شارۆچکەی دوکان پاشان گوازراوەتەوە بۆ ناوچەی ئەڵڵایی لە شارۆچکەی بازیان و بۆ ماوەی حەوت ساڵ لەوێ بەردەوام بووە.
بەیان زەریفی ساڵی 1993 گوازراوەتەوە بۆ ناو شاری سلێمانی و لە باخچەی ساوایانی سلێمانی وەک دادەی ھونەر دەستی بە کارکردن کردوە. لەو بارەیەشەوە بەیان زەریفی دەڵێت: چومە دنیایەکی پاک و بێگەردەوە، کە دنیای مناڵان بوو.
زەریفی بۆ ماوەی 12 ساڵ وەک پێشکەشکار و ئامادەکار لە بەشی منداڵانی تیڤی گەلی کوردستان بەردەوام بووە تا ساڵی 2007.
دواتر و لە ساڵی 2000 رێکخراوی ھانای منداڵانی دامەزراندوە و پاش دوو ساڵ باخچەی ھانایان دامەزراندوە، کە سەر بە رێکخراوەکە بووە و لەوێ بەردەوام بووە تا ساڵی 2012.
زەریفی لەگەڵ منداڵان ئەم کارە ھونەریانەی ئەنجامداوە (شانۆگەری بۆ منداڵان، ئۆپەرێت، گۆرانی بۆ منداڵان، هەروەها نزیکەی 25 ئاوازی بۆ گۆرانی منداڵان داناوە، لەگەڵ ئەوەشدا دۆبلاژی سێ فیلم کارتۆنی کردوە، هەروەها نزیکەی 45 فیلم کارتۆنی کورت و نزیکەی 70 بۆ 75 چیرۆکی بۆ منداڵان گێڕاوەتەوە.
لەگەڵ هەموو ئەوانەشدا بەیان زەریفی بێجگە لە بەشداریکردن لە بەرنامە تایبەتیەکان بۆ بۆنە و جەژنەکان، چەندین پێشانگای تایبەتیشی بۆ بەھرەی منداڵان کردوەتەوە.
بڵێسە عەبدولجەبار فەرمان لە رێکەوتی 25-06-1975 لە بەغدا لە دایکبووە.
ژیانێکی سەخت و پڕ کێشمەکێش و هەوراز نشێوو باوکی ناوبراو یەکێک بووە لە سەرکردە و فەرماندە مەیدانیە ناودارەکانی شۆرشی نوێ، زۆر کاریگەری لەسەر ژیانی هەبووە.
لە ساڵی 1986 لە شاری سلێمانی خوێندنی سەرەتایی تەواو کردووە.
قوناغی ناوەندی لە سلێمانی دەست پێکردوە دوای ئەوەی لە ئەنفالەکاندا بنەماڵەکەی ئاوارەی ئێران دەبن خوێندنی ناوەندی لە شاری ورمێ تەواو کردووە.
پاشان ساڵی 1991 وڵاتی ئێرانی بەرەو ئەڵمانیا جێهێشتووە لەشاری شتوتگارد (Stuttgart) بەردەوامی بە ژیان داوە هەر لە هەمان شار خوێندنی ئامادەیی تەواو کردووە.
لە ساڵی 1994 لە کۆلێژی ئەندازیاری کشتوکاڵ لە زانکۆی هۆهنهایم، (Hohenheim-University)لە شتوتگارت وەرگیراوە.
ئەم زانکۆیە لە ساڵی 1818 دامەزراوە بە کۆنترین زانکۆی شاری شتوتگارتی ئەڵمانی هەژمار دەکرێت.
ساڵی 2001 بڕوانامەی ماستەری لە ئابووریی کشتوکاڵ بەدەست هێناوە، پاشان لە بەشی ئاماری کشتوکاڵ لە شتوتگارت کاری کردوە.
دوای گەڕانەوەی بۆ کوردستان لە ساڵی 2004 وەک ڕاوێژکاری سەروکی ئەنجومەنی وەزیران بۆ کاروباری کشتوکاڵی دەستبەکار بووە.
لە ساڵی 2005 دا کراوەتە بەڕێوبەری گشتی لەوەزارەتی کشتوکاڵ.
نوێترین بابه‌ت
- سەعید ناکام
- شێرکۆ بێکەس، سەعید ناکام، د. موحسین ئەحمەد عومەر
- پیرەمێرد و حوسێن حوزنی موکریانی و گۆرانی شاعیر و فایەق بێکەس
- دیوانا مەلا عەلی بۆتانی
- دیوانا مەلا سلێمان دۆسکی
- دیوانا مەلا نووڕەدین سندی
- دیوانا مەلا سەدرودین کادانی
- دیوانا مەلا عیسا زێباری
- دیوانا مەلا عەلی کەشانی
- دیوانا مەلا موحەمەد سەعید دهۆکی
ناوی تەواوی تەڵعەت تاهیر خورشیدە لە 18-01-1973 لە شارۆچکەی مەخمور، سەر بە پارێزگای هەولێر لە دایکبووە.
.jpg)
.jpg)
لە کۆتاییەکانی هەشتاکان دەستی بە نووسینی شیعر کردووە. ماوەیەک جێگری سەرۆکی بنکەی ڕووناکبیری گەلاوێژ بووە.
گۆرانیبێژی کورد، زیاد ئەسعەد بەشێک لە گۆرانییەکانی لە هۆنراوەکانی تەڵعەت تاهیرەوە وەرگیراون.
- لە ساڵی 1985 خوێندنی سەرەتایی لە خوێندنگای قەرەچوغ لە مەخمور تەواو کردووە.
- لە ساڵی 1988 خوێندنی ناوەندی لە خوێندنگای ئیبن خەلەکان تەواو کردووە.
- لە ساڵی 1991 خوێندنی ئامادەیی لە دواناوەندی عەنکاوە تەواو کردووە.
- لە ساڵی 1986 یەکەمین تێکستی شیعری بەناونیشانی (ساباتی خۆشەویستی) لە ڕۆژنامەی هاوکاری بڵاوکردۆتەوە.
- لە ڕۆژی 12-10-2002 ژیانی هاوسەری پێکهێناوە و (2) کچی هەیە بەناوەکانی (هانە و وێنە).
- یەکەم شیعری لە1986 بە ناونیشانی ساباتی خۆشەویستی لە ڕۆژنامەی هاوکاری بڵاوکردووەتەوە.
- ئەندامی دەستەی نووسەرانی چەندین گۆڤار و پاشکۆی ئەدەبی بووە.
- ئەندامی یەکێتی نووسەرانی کورد.
- ئەندامی سەندیکای ڕۆژنامەنووسانی کوردستان.
جەنەڕاڵی پایز و یادێکی، حەفتاو حەوت
نووسینی: عەبدوڵڵا کەریم مەحمود
پایزی 1975 حسین محه‌مه‌د ئه‌حمه‌د ، له ئاماده‌یی سلێمانی ، محەمەد عومەر عوسمان (ژەنەڕاڵی پاییز)ی پێناساندم ،بووین به هاوڕێی رۆژنامه‌و گۆڤارو کتێب ، سه‌رقاڵی خوێندنه‌وه بووین ،ناو به‌ناو شیعرمان ده‌نوسی و بۆ یه‌کتریمان ده‌خوێنده‌وه.
ماڵی محه‌مه‌د له خانوه‌کانی کارگه‌ی جگه‌ره بوو ، ماڵی ئێمه‌ش لای شێخ مستەفا بوو، لە گەرەکی بەرانان ، لە نزیک گردی رەعایەو گردی ئەندازیاران ، هەردووکمان هاتوو چۆی ماڵی یه‌کتریمان ده‌کرد .
( قژی زەرد بوو بە گەڵای پایز )
محەمەد گه‌نجێکی هێمن و بێ ده‌نگ و مه‌نگ بوو ، له جیاوازییه چینایه‌تیه‌کان ده‌دواین ، عاشقی هۆنراوه‌کانی ( ئادگار ئاڵانپۆ و بۆدلێر و پۆشکین وجەمال شارباژێری) بوو ، خاوه‌ن ده‌روونێکی په‌پوله ئاسای ناسک و جوان و به‌هه‌ڵوێست بوو.
توخنی دنیای سیاسه‌ت نه‌ده که‌وت ، ناو به‌ناو هۆنراوه‌ی بۆ جوانی سیحری رۆمانسیه‌تی ئه‌و کچه قژ زه‌رده‌ی ئالوده‌ی بوو دەنووسی و بەدەنگی خۆی بۆی دەخوێندمەوە.
ئەو کچەی لێ ی دابڕو ون بوو ، قژە زەردەکەی لای ئەو ببوو، بە هێمای گەڵای زەردی پایز .
محه‌مه‌د بێ سنوور چووبوه خه‌ڵوه‌تی شیعره‌وه ، شیعری کرد به هه موو زه‌مه‌نه‌کانی ته‌مه‌نی ، لاپەرەی هەموو یاده‌وه‌رییه‌کانی .
له عيشقی بە ئاکام نەگەیوو و رۆمانسیەتی شیعردا ، به جۆرێک چووبووە دنیای شیعرەوە، هەموو ساتەکانی ژیانی نامۆیی وغوربه‌تی قژ زەرد بوو .
به‌دوای عه‌شقی رۆحی ،ئەو کچە قژ زەردەدا عەوداڵ بوو ، تێك شکانی عيشق و دابڕان و نامۆیی ، محەمەدی کرد به‌و شاعیره‌ی , ده‌نگ و ڕه‌نگی قژزەردی ، لەگەڵای زەردی پایز دا ببینێتەوە. قژ زەرد و گەڵای زەردی پایز ،محەمەدیان کرد به جه‌نه‌ڕاڵی پایز.
شەوکەت کوڕی حاجی موشیری محەمەدی حاجی مەحمودی یاروەیسییە، کە یەکێکە لە بنەماڵە ناودارەکانی عەشیرەتی جاف.
.jpg)
ساڵی 1947 لە گوندی تەپی سەفا-ی شارەزووری سەربە شارۆچکەی هەڵەبجە هاتۆتە دنیاوە.
سەرەتا لەحوجرەو لای مەلا ناودارەکانی ئەو سەردەمە خوێندنی قورئانی دەستپێکرد وە.
پاشان لە ساڵی 1956 دا چۆتە قوتابخانەو خوێندنی سەرەتایی لە خورماڵو شارەدێی سیروان تەواوکردووە.
پاش تەواکردنی قۆناغی ناوەندی لەهەڵەبجەو خانەقین، بۆ درێژەدان بەخوێندن چۆتە ئامادەیی (وەتەن) لەسلێمانی هەر ئەو کاتەش لەناو یەکێتیی قوتابییانی کوردستاندا کاریکردووە. لەبەر ئاڵۆزیی بارودۆخی کوردستان کۆتایی ساڵی 1968 وازی لەخوێندن هێناوەو پەیوەندیکردووە بە ڕیزەکانی شۆڕشەوە، پاشان کراوەتە لێپرسراوی کارگێڕیی لە بەتالیۆنی هەڵەبجە. لەناوەڕاستی ساڵی 1969دا کراوە بەجێگری فەرماندەی بەتالیۆنی پێباز.
پاش ڕێککەوتننامەی یانزەی ئازاری ساڵی 1970 و بڵاوەکردنی هێزەکانی پارتی شۆڕشگێڕی کوردستان پەیوەندی کردۆتەوە بەپارتی دیموکراتی کوردستانەوە.
لە ساڵی 1973 دا بۆ ڕێکخستنەوەی ڕیزەکانی پارتی هاوکاری شۆڕشی کردو لەهەمان کاتیشدا لەناو ڕێکخستنەکانی (کاژیک) دا کاری دەکرد.
دوای ڕێکەوتننامەی جەزائیری نێوانی ئێراق و ئێران لە ساڵی 1975دا و دوای هەرەسهێنانی شۆڕشی ئەیلول، لەگەڵ هەندێک لەرێکخستنەکانی (کۆمەڵە) بڕیاریاندا دەستبکەنەوە بە شەڕی پارتیزانی، بەڵام لەبەر چەند هۆکارێک نەیانتوانی بەردەوامبن، بۆیە بەناچاری ڕادەست بەرژێمی بەعس بوونەوە.
چەکدارەکانی (دەشنەک،،dashnak) کە بە یەکێتی شۆرشگرانی ئەرمینیا ناودەبران یان فیدایەکانی ئەرمینیا (armenian fedayi)
ئیزنیڤا ره‌سید
سلێمانی
لاچین
.jpg)
_Wolf_Ar%C5%9Fivi.jpg)
